Whanketanga_A3_Foldouts.indd W HANAKETANGA 1: REO WHANAKETANGA 1: REO Te Tino Wāhanga Reo Te Marautanga o Aotearoa Whāinga Paetae Matua E hāngai ana ki te ākonga kua tutuki i a ia te Taumata 1 o Te Marautanga o Aotearoa me te mahi ko ia anake. TAHA KŌRERO TAHA PĀNUI TAHA TUHITUHI Āh ei ng a R eo N gā p ūt ak e m e ng ā hu a o te w ha ka m ah i r eo – H e ah a tā to u i w ha ka w hi ti w ha ka ar o ai , t ēt ah i ki tē ta hi , k o w ai m ā e w ha ka w hi ti w ha ka ar o an a? Ka tutuki te whānuitanga o ngā āheinga reo i roto i te wairua ngahau me te hiahia ki te whakawhitiwhiti whakaaro. Ka mārama atu, ka tautohu1 anō te ākonga i ngā kōrero māmā ā-waha, ā, ka tutuki i a ia āna ake pūtake kōrero me ngā pīkaunga kōrero2 i te taumata tuatahi o te marautanga. Ka mārama atu, ka tautohu anō te ākonga i ngā pūtake o ngā tuhinga kei te tīmatanga o te taumata Kiekie (KKa), kei te taumata tuatahi anō o te marautanga. Ka mārama te ākonga he take tō te tuhituhi, ka tautohu anō i ngā momo tuhinga māmā, ā, ka tutuki i a ia ngā tuhinga māmā mō āna ake kaupapa i te taumata tuatahi o te marautanga. Pu na R eo H e to ro i ng ā pū na ha re o – H e ah a te re o e w ha ka m ah ia a na ? Ka tipu haere tonu te puna kupu me ngā āhuatanga katoa o te kupu. Ka tautohu, ka whakamahi anō te ākonga i ngā āhuatanga reo3 me ngā whakatakoto māmā e tutuki ai ngā pīkaunga kōrero i te taumata tuatahi o te marautanga. Ka mārama atu, ka tautohu anō te ākonga i ngā āhuatanga reo me ngā whakatakoto i roto i ngā tuhinga kei te tīmatanga o te taumata Kiekie (KKa), kei te taumata tuatahi anō o te marautanga. Ka mārama atu, ka whakamahi anō te ākonga i ngā āhuatanga reo me ngā whakatakoto māmā o te taumata tuatahi o te marautanga i roto i āna tuhituhi. Ra ut ak i R eo Te w ha ka ar o ar oh ae ha e; te tā ta ri pā ro ng o – te ā hu a o te w ha ka ar o ki te re o, te ā hu a o te w ha ka m ah i i t e re o. Ka whakamahi rautaki reo, ā, ka taea te whakamārama atu i ngā huarahi kua whāia hei whakatutuki i tāna i whakaputa ai, i rongo ai. Ka tautohu, ka whakamahi anō te ākonga i ngā rautaki e mārama ai ia ki tāna e rongo ana, e mārama anō ai ētahi atu ki ōna whakaaro. Ka mārama atu, ka tautohu, ka whakamahi anō te ākonga i ētahi rautaki pānui e mārama ai ngā tuhinga kei te tīmatanga o te taumata Kiekie (KKa), kei te taumata tuatahi anō o te marautanga. Ka mārama atu, ka whakamahi anō te ākonga i ngā rautaki kua tohua i te taumata tuatahi o te marautanga hei whakaputa i ōna whakaaro i roto i āna tuhinga. 1identify 2oral language demands 3language features W HANAKETANGA 2: REO WHANAKETANGA 2: REO Te Tino Wāhanga Reo Te Marautanga o Aotearoa Whāinga Paetae Matua E hāngai ana ki te ākonga kua tutuki i a ia te Taumata 2 o Te Marautanga o Aotearoa me te mahi ko ia anake. TAHA KŌRERO TAHA PĀNUI TAHA TUHITUHI Āh ei ng a R eo N gā p ūt ak e m e ng ā hu a o te w ha ka m ah i r eo – H e ah a tā to u i w ha ka w hi ti w ha ka ar o ai , t ēt ah i ki tē ta hi , k o w ai m ā e w ha ka w hi ti w ha ka ar o an a? Ka tutuki te whānuitanga o ngā āheinga reo i roto i te wairua ngahau me te hiahia ki te whakawhitiwhiti whakaaro. Ka tautohu1, ka whakamārama anō te ākonga i ngā pūtake o te kōrero ā-waha, ā, ka tutuki i a ia āna ake pūtake kōrero, ētahi pūtake ake a te Māori, me ngā pīkaunga kōrero i te taumata tuarua o te marautanga. Ka mārama atu, ka whakamārama anō te ākonga i ngā pūtake o ngā tuhinga kei te mutunga o te taumata Kiekie (KKi), kei te taumata tuarua anō o te marautanga. Ka mārama te ākonga ki ētahi pūtake tuhituhi me ētahi momo tuhinga, ā, ka tutuki i a ia āna ake pūtake tuhituhi, ētahi pūtake ake a te Māori, me ngā pūtake i te taumata tuarua o te marautanga. Pu na R eo H e to ro i ng ā pū na ha re o – H e ah a te re o e w ha ka m ah ia a na ? Ka tipu haere tonu te puna kupu me ngā āhuatanga katoa o te kupu. Ka whakamārama atu, ka whakamahi anō te ākonga i ngā āhuatanga reo2 me ngā whakatakoto e tutuki ai ngā pīkaunga kōrero i te taumata tuarua o te marautanga. Ka mārama atu, ka whakamārama anō te ākonga i ngā āhuatanga reo me ngā whakatakoto i roto i ngā tuhinga kei te mutunga o te taumata Kiekie (KKi), kei te taumata tuarua anō o te marautanga. Ka mārama atu, ka whakamahi anō te ākonga i ngā āhuatanga reo me ngā whakatakoto i roto i āna tuhituhi i te taumata tuarua o te marautanga. Ra ut ak i R eo Te w ha ka ar o ar oh ae ha e; te tā ta ri pā ro ng o – te ā hu a o te w ha ka ar o ki te re o, te ā hu a o te w ha ka m ah i i t e re o. Ka whakamahi rautaki reo, ā, ka taea te whakamārama atu i ngā huarahi kua whāia hei whakatutuki i tāna i whakaputa ai, i rongo ai. Ka whakamahi, ka whakamārama anō te ākonga i ētahi rautaki e mārama ai ia ki tāna e rongo ana, e mārama anō ai ētahi atu ki ōna whakaaro. Ka whakamahi, ka whakamārama anō te ākonga i ngā rautaki pānui e mārama ai ia ki ngā tuhinga kei te mutunga o te taumata Kiekie (KKi), kei te taumata tuarua anō o te marautanga. Ka mārama atu, ka whakamahi anō te ākonga i ngā rautaki āhua huhua nei kua tohua i te taumata tuarua o te marautanga hei whakaputa i ōna whakaaro i roto i āna tuhinga. 1identify 2language features W HANAKETANGA 3: REO WHANAKETANGA 3: REO Te Tino Wāhanga Reo Te Marautanga o Aotearoa Whāinga Paetae Matua E hāngai ana ki te ākonga kua tutuki i a ia te Taumata 3 o Te Marautanga o Aotearoa me te mahi ko ia anake. TAHA KŌRERO TAHA PĀNUI TAHA TUHITUHI Āh ei ng a R eo N gā p ūt ak e m e ng ā hu a o te w ha ka m ah i r eo – H e ah a tā to u i w ha ka w hi ti w ha ka ar o ai , t ēt ah i ki tē ta hi , k o w ai m ā e w ha ka w hi ti w ha ka ar o an a? Ka tutuki te whānuitanga o ngā āheinga reo i roto i te wairua ngahau me te hiahia ki te whakawhitiwhiti whakaaro. Ka tātari1 te ākonga i ngā pūtake me ngā horopaki o te kōrero ā-waha, ā, ka tutuki i a ia āna ake pūtake kōrero, ētahi pūtake ake a te Māori, me ngā pīkaunga kōrero i te taumata tuatoru o te marautanga. Ka mārama atu, ka tātari anō te ākonga i ngā pūtake o ngā tuhinga kei waenga o te taumata Pīngao (KPe), kei te taumata tuatoru anō o te marautanga. Ka mārama te ākonga ki ētahi pūtake tuhituhi me ētahi momo tuhinga, ā, ka tutuki i a ia āna ake pūtake tuhituhi, ētahi pūtake ake a te Māori, me ngā pūtake i te taumata tuatoru o te marautanga. Pu na R eo H e to ro i ng ā pū na ha re o – H e ah a te re o e w ha ka m ah ia a na ? Ka tipu haere tonu te puna kupu me ngā āhuatanga katoa o te kupu. Ka tātari, ka whakamahi anō te ākonga i ngā āhuatanga reo2 me ngā whakatakoto e tutuki ai ngā pīkaunga kōrero i te taumata tuatoru o te marautanga. Ka mārama atu, ka tātari anō te ākonga i ngā āhuatanga reo me ngā whakatakoto i roto i ngā tuhinga kei waenga o te taumata Pīngao (KPe), kei te taumata tuatoru anō o te marautanga. Ka mārama atu, ka whakamahi anō te ākonga i ngā āhuatanga reo me ngā whakatakoto i roto i āna tuhituhi i te taumata tuatoru o te marautanga. Ra ut ak i R eo Te w ha ka ar o ar oh ae ha e; te tā ta ri pā ro ng o – te ā hu a o te w ha ka ar o ki te re o, te ā hu a o te w ha ka m ah i i t e re o. Ka whakamahi rautaki reo, ā, ka taea te whakamārama atu i ngā huarahi kua whāia hei whakatutuki i tāna i whakaputa ai, i rongo ai. Ka tātari, ka whakamahi anō te ākonga i ngā rautaki e mārama ai ia ki tāna e rongo ana, e mārama atu anō ai ētahi atu ki ōna whakaaro. Ka tātari, ka whakamahi anō te ākonga i ētahi rautaki pānui e mārama ai ia ki ngā tuhinga kei waenga o te taumata Pīngao (KPe), kei te taumata tuatoru anō o te marautanga. Ka mārama atu, ka whakamahi anō te ākonga i ngā rautaki āhua huhua nei kua tohua i te taumata tuatoru o te marautanga, hei whakaputa i ōna whakaaro i roto i āna tuhinga. 1analyse 2language features W HANAKETANGA 4: REO WHANAKETANGA 4: REO Te Tino Wāhanga Reo Te Marautanga o Aotearoa Whāinga Paetae Matua E hāngai ana ki te ākonga kua tutuki i a ia te Taumata 4 o Te Marautanga o Aotearoa me te mahi ko ia anake. TAHA KŌRERO TAHA PĀNUI TAHA TUHITUHI Āh ei ng a R eo N gā p ūt ak e m e ng ā hu a o te w ha ka m ah i r eo – H e ah a tā to u i w ha ka w hi ti w ha ka ar o ai , t ēt ah i ki tē ta hi , k o w ai m ā e w ha ka w hi ti w ha ka ar o an a? Ka tutuki te whānuitanga o ngā āheinga reo i roto i te wairua ngahau me te hiahia ki te whakawhitiwhiti whakaaro. Ka whakataurite1 te ākonga i ngā pūtake me ngā horopaki maha o ngā kōrero ā-waha, ā, ka tutuki i a ia ngā pūtake o te kōrero, ētahi pūtake ake a te Māori, me ngā pīkaunga kōrero2 i te taumata tuawhā o te marautanga. Ka mārama atu, ka whakataurite anō te ākonga i ngā pūtake o ngā tuhinga kei te mutunga o te taumata Pīngao (KPo), kei te taumata tuawhā anō o te marautanga. Ka mārama te ākonga ki ngā pūtake me te āhua o ngā momo tuhinga āhua huhua nei, ā, ka tutuki i a ia āna ake pūtake tuhituhi, ētahi pūtake ake a te Māori, me ngā pūtake i te taumata tuawhā o te marautanga. Pu na R eo H e to ro i ng ā pū na ha re o – H e ah a te re o e w ha ka m ah ia a na ? Ka tipu haere tonu te puna kupu me ngā āhuatanga katoa o te kupu. Ka whakamahi, ka whakataurite anō te ākonga i ngā āhuatanga reo e tutuki ai ngā pīkaunga kōrero i te taumata tuawhā o te marautanga. Ka mārama atu, ka whakataurite anō te ākonga i ngā āhuatanga reo me ngā whakatakoto i roto i ngā tuhinga kei te mutunga o te taumata Pīngao (KPo), kei te taumata tuawhā anō o te marautanga. Ka mārama atu, ka whakamahi anō te ākonga i ngā āhuatanga reo me ngā whakatakoto i roto i āna tuhituhi i te taumata tuawhā o te marautanga. Ra ut ak i R eo Te w ha ka ar o ar oh ae ha e; te tā ta ri pā ro ng o – te ā hu a o te w ha ka ar o ki te re o, te ā hu a o te w ha ka m ah i i t e re o. Ka whakamahi rautaki reo, ā, ka taea te whakamārama atu i ngā huarahi kua whāia hei whakatutuki i tāna i whakaputa ai, i rongo ai. Ka whakamahi, ka whakataurite anō te ākonga i ngā rautaki e mārama ai ia ki tāna e rongo ana, e mārama anō ai ētahi atu ki ōna whakaaro. Ka whakamahi, ka whakataurite anō te ākonga i ngā rautaki pānui e mārama ai ngā tuhinga kei te mutunga o te taumata Pīngao (KPo), kei te taumata tuawhā anō o te marautanga. Ka mārama atu, ka whakamahi anō te ākonga i ngā rautaki āhua huhua kua tohua i te taumata tuawhā o te marautanga, hei whakaputa i ōna whakaaro i roto i āna tuhinga. 1compare 2oral language demands WHANAKETANGA 5: REO W HANAKETANGA 5: REO Te Tino Wāhanga Reo Te Marautanga o Aotearoa Whāinga Paetae Matua E hāngai ana ki te ākonga kua tutuki i a ia te Taumata 5 o Te Marautanga o Aotearoa me te mahi ko ia anake. TAHA KŌRERO TAHA PĀNUI TAHA TUHITUHI Āh ei ng a R eo N gā p ūt ak e m e ng ā hu a o te w ha ka m ah i r eo – H e ah a tā to u i w ha ka w hi ti w ha ka ar o ai , t ēt ah i ki tē ta hi , k o w ai m ā e w ha ka w hi ti w ha ka ar o an a? Ka tutuki te whānuitanga o ngā āheinga reo i roto i te wairua ngahau me te hiahia ki te whakawhitiwhiti whakaaro. Ka mārama atu, ka arotake1 anō te ākonga i ngā pūtake me ngā horopaki maha o ngā kōrero ā-waha, ā, ka tutuki i a ia ngā pūtake o te kōrero, ētahi pūtake ake a te Māori, me ngā pīkaunga kōrero i te taumata tuarima o te marautanga. Ka mārama atu, ka arotake anō te ākonga i ngā pūtake o ngā tuhinga kei te taumata Miro, kei te taumata tuarima anō o te marautanga. Ka mārama atu, ka tātari2 anō te ākonga i te kaupapa, i te pūtake, me te āhua o ngā momo tuhinga āhua huhua nei, ā, ka tutuki i a ia āna ake pūtake tuhituhi, ētahi pūtake ake a te Māori, me ngā pūtake i te taumata tuarima o te marautanga. Pu na R eo H e to ro i ng ā pū na ha re o – H e ah a te re o e w ha ka m ah ia a na ? Ka tipu haere tonu te puna kupu me ngā āhuatanga katoa o te kupu. Ka whakamahi, ka arotake anō te ākonga i ngā āhuatanga reo e tutuki ai ngā pīkaunga kōrero i te taumata tuarima o te marautanga. Ka mārama atu, ka arotake anō te ākonga i ngā āhuatanga reo me ngā whakatakoto i roto i ngā tuhinga kei te taumata Miro, kei te taumata tuarima anō o te marautanga. Ka mārama atu, ka whakamahi anō te ākonga i ngā āhuatanga reo i roto i āna tuhituhi i te taumata tuarima o te marautanga. Ra ut ak i R eo Te w ha ka ar o ar oh ae ha e; te tā ta ri pā ro ng o – te ā hu a o te w ha ka ar o ki te re o, te ā hu a o te w ha ka m ah i i t e re o. Ka whakamahi rautaki reo, ā, ka taea te whakamārama atu i ngā huarahi kua whāia hei whakatutuki i tāna i whakaputa ai, i rongo ai. Ka whakamahi, ka arotake anō te ākonga i ngā rautaki āhua huhua nei e mārama ai ia ki tāna e rongo ana, e mārama anō ai ētahi atu ki ōna whakaaro. Ka whakamahi, ka arotake anō te ākonga i ngā rautaki pānui e mārama ai ia ki ngā tuhinga kei te taumata Miro, kei te taumata tuarima anō o te marautanga. Ka mārama atu, ka whakamahi anō te ākonga i ngā rautaki āhua huhua nei kua tohua i te taumata tuarima o te marautanga, hei whakaputa i ōna whakaaro i roto i āna tuhinga. 1evaluate 2analyse