Waikato Horopounamu : - waiata and haka lyrics Tāmata Toiere English Māori Menu Ako Kāinga He kōrero mō te paetuku Ngā Rauemi Tirotiro NGĀ MEA HOU MOMO KAITITO KAPA HAKA TAU Rapua Rapua Ētahi atu kōwhiringa Hononga Koha mai Whakapā mai Te Iti Kahurangi - Waikato Horopounamu Kaitito Kīngi Kiriona Kua hau ngā rongo o Kingi Kiriona (nō Ngāti Ruanui, Ngā​ti Kahungunu, Ngāti Apa) mō ā​na titonga waiata, mo āna mahi whaikōrero me āna mahi a Rēhia anō hoki.  I puta tuatahi ai tōna rongonui i te wā e kuraina tonutia ana ia,  ka eke ia ki ngā taumata whakaihuwaka o ngā whakataetae Manu Kōrero mō te wāhanga reo Māori me te wāhanga reo Pākeha.  Ko taua momo rā i kawea atu e ia ki ngā whakataetae kapa haka ā-rohe tatū atu ki Te Matatini.  Pānui tonu Ngā waiata a te kaitito Te Piki Tūranga                Tērā koia ko Okewa                Te parekawakawa ki a Taupiri               ​               Haea iho nei e te ata                Mōhou e taku Arikinui ​5... haere tonu Te Hono ki Rarotonga                Tūrou!  Tūrou! ​               E noho ana i te toka ki Ngātangiia e ​               Te iringa tēnā o Tainui e                I Te Moana-nui-a-Kiwa ​5      ... haere tonu Te Ōhākī o Wiremu Tāmehana                Ringa pākia!                Te ōhākī o Wiremu Tāmehana                I tutuki i a Tupu Taingākawa ​               Ko Kīngi Mahuta kei tōna māhunga ​5      ... haere tonu Te Ipukarea Waikato Horopounamu Kaitito: Kīngi Kiriona, Tau: 2014 Momo: Whakaeke Namatoro: KIR007 Ngā Kupu                Tahu Pōtiki!  Tō reo tāiri rā runga Aoraki                Te tiapu ki ngā wai papa pounamu o Arahura                Hura mai ko te rau tāwhiriwhiri a Ngahue                Tapoko nei au, a Waikato Horopounamu e! 5             Toki amohia ake taku toki nei                Taku toki nei, ko Kāpakitua[1]                Te toki a Taiehu, nāna i tiki mai ​               Whakawhiti ko Waitaha ki Te Waipounamu                Whano!  Whano!  Tū mai te toki! ​10           Haumi e, hui e, Waitaiki[2] e                 I a haha!  Poutini!  Poutini!  Ki te rua rere hā!                Auē kapa!  Auē kapa!  Ki te rua rere hā!                Auē ana!  Ū atu ana! ​               Auē ana!  Ū atu ana! ​15           Hi!  Hi!  Hi!  Hā![3]                Amo ake au i taku toki!                Toki hāhā; ko Kāpakitua!                Tuatuahia te moana uriuri                Ka rere mai te maramara ​20           A Taiehu, ehuehu ana te wai                I te waka Huruhurumanu                Ko Te Waka-a-Raki! ​               Hei ā mai i te tini o Waitaha                Ki uta rā, ki Aotearoa! ​25           ‘Ko ngā uri tupu o Tai-te-whenua                Ko Waitaha, Te Kāhui Tipua, Te Kāhui Roko’[4]                Rokohanga Uruao, i tere ai a Rākaihautū                I Te Patu-nui-o-aio[5]                Ki Te Waipounamu e takoto mai ana! ​30           Pīratarata ana!  Kānapanapa ana!                Kōrewharewha ana Te Whatu o Poutini                I raro i te whatu kura o Tangaroa;                Ko whatu uira rā tēnā!                Ko whatu rarama rā tēnā! ​35           Kauorohia!                Whakapiritia ki a Hinetūahoanga[6]                Hei whakakoi rā e Hine                I te mata o Tūwhakarōria![7]               Tū mata ka rewa!  Tū mata kurukuru! ​40           Kurukuru ki te waka a Māui Tikitiki-a-Taranga                E ko ngā puna karikari a Rākaihautū!                Karia, karia, ngā puna whakatere ika;                Te Ika a Ngahue[8] e tuhi ana, e rapa ana                E, ko te pounamu!  Ko te pounamu! ​45           A Poutini tipua, a Poutini taniwha                I whiua reretia a Waitaiki ki Te Arahura ​               Hura tangiwai, hura ahuka, hura kawakawa[9]                Hura ngā wai whakapapa pounamu ​               O Te Waipounamu; ​50           Horohoro ake nei, horohoro ake nei,                Te iwi nei Waikato Horopounamu, a haha!                Poutini!  Poutini!  Ki te rua rere hā!                Te rua o te taniwha; Waikato taniwha ​55           Horohoro ake nei, horohoro ake nei                Ki Te Waipounamu, te iwi nei ​               Ko Waikato Horopounamu e Ngā whakamārama Kei ngā kōrero a Waitaha, e rua ngā waka i haere mai ai rātou ki Aotearoa, ki Te Waipounamu.  Ko tētahi, he waka atua, ko Te Waka-a-Raki te ingoa.  Nā te tere o te waka nei he mea whakaingoa e ētahi ko Huruhurumanu.  Ko te kaihautū o runga ko Taiehu, ā, nāna i wāwāhi ngā ngaru o te moana ki tana toki, ki a Kāpakitua, hei waere i te ara mō te waka tuarua, he waka tangata, ko Uruao tēnā. Ko Rākaihautū te tangata o runga te waka Uruao.  I kawea mai e ia ko ngā iwi o Waitaha, Te Kāhui Tipua me Te Kāhui Roko ki Te Waipounamu.  Ko te kōrero rongonui mō Rākaihautū; mō tana kō i karia mai ai e ia ngā awa me ngā roto o Te Waipounamu, pēnei i Wanaka, Te Ānau, me Te Kapo.  Heoi te ingoa o te kō nei, ko Tūwhakarōria. Ko ēnei awa, me ēnei roto koia ēnei ko te takotoranga o te Te Ika a Ngahue, arā, te pounamu.  Kei roto hoki i te whakaeke nei ōna kōrero; ki tā Waitaha ko Ngahue te atua o te pounamu, ā, ko Poutini te taniwha kaitiaki.  E meatia ana nā Poutini i kāwhaki te wahine a Tamaahua, arā, a Waitaiki.  Heoi, kīhai a Tamaahua i tuku, i whāia haeretia e ia a Poutini rāua ko Waitaiki huri i te motu.  Te otinga atu, ko te whakapounamutanga o Waitaiki e Poutini hei hoa moenga mōna ki te awa e mōhio whānuitia nei ko Arahura. Nō reira, nō te iwi o te pounamu te reo pōwhiri.  Ko Waikato Horopounamu tēnei ka eke.  Horohoro ake nei!  Horohoro ake nei!  Kāti. [1]Ko te toki tēnei a Taiehu i tuatuahia ai e ia te moana, i kautere mai ai a Waitaha ki Aotearoa. [2] Ko Waitaiki te wahine a Tamaahua, nā Poutini i kāwhaki, i huri hoki hei pounamu.  Ko tana nohoanga kei te kōpua o te Arahura. [3] He haka tawhito, mō Poutini tipua inati o Te Waipounamu. [4] He pepeha nā Waitaha. [5] Kei ngā kōrero a Waitaha, ko Te Patu-nui-o-aio te kāinga tahi o te Māori i mua atu i tāna noho ki Hawaiiki.  Ā, koinei kē te whenua i wehe mai ai rātou ki Aotearoa. [6] E meatia ana ko te mahi whakakoikoi toki, he orooro, he kauoro rānei ki te tuarā o Hinetūahoanga. [7] Ko te toki a Rākaihautū i karikarihia ai e ia ngā puna wai huhua o Te Waipounamu, pēnei i Wanaka, Te Ānau, me Te Kapo.  Kua pepehatia ērā ko ‘Ngā puna karikari a Rākaihautū’. [8] He kupu whakarite mō te pounamu. [9] Tangiwai, ahuka, kawakawa; he momo pounamu. © 2019 Tāmata Toiere - waiata and haka lyrics VO2 web design