(Ko te haerenga o te Karaka, i timata i
te Nuipepa o Mei.)

I tera Nuipepa, ka wakamutu nga
korero a te Karaka i te houhanga rongo;
na, ka hoki, po tahi ka tae ki Kaihu, ki te
kainga o Parore, moe ana matou i reira,
ka tukua te kai ki a matou, ka mutu,
inamata, kua timata maua ko Parore ki
te korero ki te maminga o nga Pakeha,
ki to ratou pokanoa te riri ki nga tangata
maori, ki te he o te hoko, a wakarite ana
maua, a Waenganui po noa ka mutu, ka
moe, ko te roa koa o to maua aranga na
ka peehi ta Rangihoa ehara ngongoro
kau ana.

Kotahi ano tino he i hopukia e au,
koia tenei, e wakarongo tonu ana a e
wakapono ana hoki, ki te horihori o nga
tangata tinihanga wakateka hoki, e
wakakahoretia ana te korero pono a nga
Pakeha pai, no reira ka oho tonu ai te
ngakau i te mahi korero teka hoki, ka
mahi ra te arero i tana mahi i te teka me
te tini noa atu o. nga korero i wakakino
ai te Kawana, me te tini o ona hoa

rangatira katoa. I te ata, kai marire
ana, ka mutu te kai, i reira i Kaihu,
ka maranga haere tonu i te ngahere
kaukau haere ai i te wai a Opanaki
ka eke ki Ngangutu, ka haere a Te
Ngoiere a ka marere ki Waikara, ka
To, moe ana i reira, ao ake te ra ka
haere i te one, Waipona, te Tiheru,
te Koutu, o he, hea ake, hea ake
Waimamaku, hea ake, hea ake, a tae
rawa ki te wahapu o Hokianga ki te.
ware o te Meira te Mihanere, moe
ana i reira, i te ata ka haere au ki a
Rangatira te tino Rangatira o Pakanae 
ka korero maua i te mahi o
Waitemata, o te Kawana, i te tini
noa o nga Pakeha, te tikanga o te
wakawakanga o te kai wakawa hoki,
wakaae ana ratou katoa ki ta te ka 
wana tikanga; korero ana matou ki
te tupato noa o nga Pakeha o Pewairani
ki te tangata maori, me te kupu
pai o nga rangatira katoa ki a te Kawana
ki nga pakeha hoki, a roa
rawa te korerotanga ka mutu ka
hoki au ki te whare o te Meira,
ka kai, e tika ana hoki te tai ka

-hoe matou ki Waihou, te kainga
o Papahia, pono atu matou ko
Papahia e takoto ana, e turorotia
ana, otiia kua kahore te kaha o te
mate, ka matutu kau kihai i roa to
-matou nohoanga, e ti timu ana 'te tai
,koia te roa ai.; ka ui mai a Papahia.
ki te. pukapuka tuhituhia ia ki a te,
Kawana ka mea mai 'ai ko tana whakaaro
-pu ano tenei i te pukapuka ki a te,
Kawana nei, kotahi mea i. pouri
ai tana ngakau, -ko- -te tahaetanga o'
te hoko, i mea mai ia me korero ki
.a te Kawana, kia tonoa hie kaipuke
whai 'taonga kia hokoa nga rakau o
Hokianga heoti, ka hoki matou,
ki  te. whare o te Meira; po. noa,
'kau to -matou poti, moe ana i reira
ao ake ka tapu, otiia he 'tanga  ta
noho noa. nga tangata o  Pakanae,
kahore he karakia, kahore he kura,
e noho kuware: ana, ahakoa. tata: pu
te kainga o. te. Mihinare, kihai. rawa
tetahi i -mahara mai ki te karakia,.
,e noho pouri ana, e noho mokemoke
Ana, ta  te mea, kahore he karakia;
kahore he -whakaaro ki te Atua.'

He, karakia Pakeha -ano, otiia ka-.
hore., he. karakia maori, ao, ake. te Ta,,
ka: hoe  matou ki  Mangungu,  te
kainga o te. Ropiha.., ahiahi noa, ka.
u matou'  po  Wha i noho ai ahau ki.
reira, a-hoe, ana maua, ko te Ropiha
'ki: te tini o nga kainga, kia kite i nga


rangatira maori katoa  kia Whakarongo ki
a ratou nei korero ki te nga mea he i roto i
a, ratou, a kia whakakahoretia nga korere
kino katoa ki. 'a te Kawana -.na: te' tini
o, nga Pakeha 'i wakahe i te maori i mea
ratou  I haere

mai ia ki te tango noa 1 o ratou

  

kainga, i o ratou kauri, a kia
whakataurekarekatia nga tangata maori
katoa  e Pa, he horihori ta ratou 'korero,
ko tehea te kainga i tangohia noatia?
nonahea. te kupu ki te tangata maori kia
kati te tua i te kauri

kia wakamutunga te hoko i te kani ra-
kati  e ha ra i a te Kawana, na ratou
na nga Pakeha tenei kupu, kia kino
ai koutou ki a ia, e mea ana matou,
kati te whakarongo ki a ratou kupu
he, kei mea koutou he aroha tenei ki a
koutou, ka hore, he kupu whakamate
tena kia koutou katoa; tena ko tenei
e hiahia ana a te Kawana me to
tatou Kuini, kia tupu tahi, kia kaua
ai koutou e noho. hei kai mahi, hei
pononga mo. nga, Pakeha., otira kia
ngakia to -koutou whenua kia hoko
ai i nga riwai, i nga kaanga, i nga aha,
i nga aha noa. e tupu-nei i te whenua;
e ' hiahia ana to, koutou: hoa -kia rite
koutou ki nga Pakeha pai. kia whai
rawa  koutou, kia whiwhi i ki te  Hoiho,
ki te Kau., ki te Hipi, kia hanga etahi
whare papa, kia taiepatia nga mara,
kia.. ngakia be kari, a kia whaka-
kakahuria ki te kakahu pai ai; kia ma-
hara, 'kia kaua ai tatou -e noho he
ture ke, 'otira hei iwi tahi tatou la-
toa,; koia ka. tonoa ai etahi hoa
wakarite kia -koutou kia wakautia
.mariretia nga mea he i roto i a
koutou. Ka -pau, te haere-ki te tini
o -nga kainga, ki. Mangamuka, ki
Waima, ki Waihou ka mutu te korero :aku 
korer o, -kia,  te,  Waka
 ki a Patuone ki a te Taonui a
ki  te- -tini 'noa atu o  nga .,ran. rangatira
9

o Hokianga ka haere ahau i Mangungu

  ki te Waimate, te tino kainga o

 I I

Ngapuhi

 (A tera Nuipepa, a, ha. korero 'atu.)

Ki te kai Tuhituhi o te Karere o Nui
Tireni.

E hoa

E kore ranei koe e pai kia

taia ki roto ki te Karere o Nuitireni
nga korero- o te Huihuinga  Mihinere
Ki Orua, i Manukau, i te taiti, i te
Tua te kau ma ono. o nga. ra o Mei,
i tenei tau o to tatou Ariki  kotahi
mano, waru rau, wa te kau ma rua.
Ko te Hemara te kai noho. I reira
hoki a Mata Hemara me nga tamariki Na, 
ka korero a te Hemara i te
tikanga -0 nga huihuinga Mihinere o
Ingarangi, me nga kohinga moni o
reira; be mea kia tae atu te rongo
pai ki tena wahi ki tena wahi kahore
ano i rongo noa ki -te ingoa o to tatou
Kai wakaroa o Ihu Karaiti. Na aua
kohinga moni hoki; e' ai ki tana,
i kitea ai te. rongo pai ki tenei motu.
He tini noa iho ano ana korero. Na,
'ka noho a te Hemara kei runga a
Kaihau, me ana korero; te wakarerenga iho 
o nga korero -a Kaihau, oho
ana te maori 1 na, ka noho -ko ia kei
runga a Tamati. 1\\1 Ngapora mo te hui
ano i nga tau katoa. -Na,, 'ka' 'mutu

ana korero, na, kei runga a te Waerakau

. Na, ko Paora Taui, ko Wiremu
Ngawharo, ko Paora te Iwi., ko' te
Ware' Huia e tahi- 0 nga a tangata taki.
Na ka mutu 'nga korero o enei kei
runga ano a te Hemara, ka korero ia
i te pehetanga onga -tangata maori
,o Penekaara, e koropiko mai- nei ki- 0
reira wakapakoko, Na ka mutu nga
taki, ka  homai e tera tangata e tera

tangata ta tana moni i pai ai ki runga



ki te pereti,tauia 
rawatia ake erima
pauna moni e iwa nga hereni 
hara.

t

 

Na 

i te ra horoi, ka haere a te Hemara ki 
Orakei ki' a Ngatiwatua,
moe iho, ao ake te ra o -te ra tapu,. ka
karakia ia ki a Ngatiwatua. A i te
ata o te mane ka huihui. mai ki a ia
etahi o Ngatiwatua., ki te homai e
tera tangata e tera tangata tana moni i
pai ai,  na, tauia rawatia ake. e rui
pauna e ono hereni bara. I kohia
tenei moni, mo te Huihuinga Mihinere
o te Hahi o, Ingarangi  i Tawahi.

Heoi ano aku korero, -naku na te,
KAIMATAKITAKI

 PUTIKI, MEI 24, 1842.

E hoa e Hori Karaka,

Tena koe, te. tangata i hoki mai i raro i
tou kainga tuatahi ki tenei motu.

E hoa,  tenei taku, korero kia korua
ko te Kawana -kiia kite hoki ahau' i
nga: korero* ote nuipepa hou nei (he
mea uta noa mai., na te tangata, a
homai ana ki ahau-,) ka kite ahau 1
tetahi wahi korero o te, nuipepa, e
mea ana, AI kihai nga tangata maori i
whakaora i nga. whare tuhituhi a te
Kawana e mea ana,. he wehi 

 he aha ranei?

Na, rere pu -ana te ohonga 0 -toku
ngakau mo tenei kupu ki nga tangata
maori ehara ia toku pawera i te mea
mo nga tangata maori katoa o Waikato
 o, Ngatiwatua,kahore
mo -nga a tangata hoki o toku iwi -e
haere atu ana ki Akarana ki te hokohoko
meamo ratou, tokorua  rawa
ano o ake tamariki i ki te ite weranga

o te whare 'tuhituhi, -he mea ana, e kore
raua e haere atu ki te wakaora kei ngaro
hoki tetahi mea kotahi o te 'whare  kei
wakapae a hoki ki a ,-raua tetahi mea
kotahi o te whare 'tuhituhi, koia nei to
raua tupato, kei -ngaro tetahi, kei riro-
raua ki te whare --herehere, waihoki me -
nga tangata ,,e tahae ana kahore ano
matou i rongo -noa i etahi  o matou e
tahae hou ana ki te Taone, ki le mea ka
rongo matou, maku ano e tuhituhi atu ki.
te reta kia korero ki te Kawana.'*.*    

(Ko tetahi wahi tenei o te pukapuka a tetahi kai
.tuhituhi ki te Kai Ta.)

(Ko te  korero tenei mahue  i, te
Nuipepa 0 Mei.)

Ko tetahi mea i pai ai ahau ki a
'Raniera,, ko tana ata tiakanga i ana
.,moni, i ona kakahu. To raua
marenatanga ko Mere', na ka wakaaro ia
.ki tetahi pouaka hei takotoranga -mo o
raua mea, no reira i kore ai tetahi kakahu
e takoto noa ki raro, hei takahanga ma te
waewae, hei ahatanga ranei  ma te -
tangata. Ko -nga .kakahu hoki o nga
tamariki, ahakoa .kino nei, kihai rukea
noatia atu ki .roto ki te pouaka, kao
kahore a Mere i pera me etahi tangata
wawau, i wakaaro ia, 'ko te mea e roa  ai
te maunga o te kakahu kia ata kopaia na
wawao ai ki roto -ki -te pouaka Kua  -
kite ahau i etahi tangata maori,,, i nga mea
kua wiwi ki tetahi koti pai, ', ki tetahi
kaone pai ranei, kihai roa te kakahuranga,
kuhu ana ki tera ware paru, kuhu ana ki
tera kauta, takoto noa atu ana ki tera
wahi, ki tera. wahi. No reira kihai roa te
painga o o, ratou kakahu kihai hoki i taro
kua tawitotia rukea noatia atu, a poto
katoa a ratou kai, a ratou poaka, ki te
'hoko kakahu mou mo ratou. 'Kihai a
Mere -raua -ko tona tahu i pena, i
wakaaro raua, ehara i te 'hunga wai rawa
mo ta raua ruke atu i te 'kakahu, i te. aha,
i te aha; no reira i ata -tiakina ai, i ata
pokaia ai o

raua kakahu me o nga tamariki; no reira
hoki i tini ai -nga mea' i a raua, ko era
tangata o te. Pa, ahakoa uaua noa ki 'te'
mahi,' kahore i hua -tetahi mea mo
ratou; paru -noa iho ratou me o ratou
tamariki, rite tonu ano ki te ahua o te,
tangata wakaaro kore. (Ka wakamutua tenei
korero tetahi Nuipepa atu.)

No te 29 o Mei i tae mai ai te tino
rangatira o nou Mihinere katoa,

ko Pihopa Herewini, mua ko Kotona
tona hoa he tino Kai Tiaki te Pihopa
i nga mea katoa. o te Hahi o Ingarani.

KIA rongo mai e -nga 'tangata   maori
katoa E mea ana a Meiha Pumapere kia
wakamutua ta -koutou haere ki runga --
ki tona oneone wakangau Poaka ai ma
koutou, ki te mea hoki ka  hopukia
tetahi 'ahi e wakangau ana ite Polka
mana, ka, wakawakia ia -ki te ritenga o
te ture. Kei Kohi Marama tona oneone
e mea na. ia.

E HOA MA.

KIA rongo mai koutou,  e nga
tangata maori katoa; kua puhia tetahi
hoiho o tetahi pakeha .2 -tetahi tangata
maori, a. kua herea te kaipupuhi na te
atawai o to `koutou kai ti-aki i tukua ai
ia mo  amua ia ka wakawakia ai. Na, -
he mea atu -tenei kia" -koutou, .e hara
tenei i te mea tika.. Kote tikanga hoki
mo koutou koia tenei, ka kitea he hoiho,
he kau, he hipi 'ranei e kai ana i a --
koutou riwai, i a koutou kaanga ranei, i
a koutou aha ranei; hopukia, a ka kore
e -taea te hopu, kia tokorua -tangata'
hei titiro i te hoiho ra, i ona
purepuretanga 1 ona ahatanga, ona tohu
ra e mohiotia ai tena hoiho kei hehe ki
roto ki etahi; ka tahi ka -haere ki te kai
wakawa korero atu ai; ko reira utua aia
koutou. mea  i pau ra. E ngari tenei, ka
wai utu mo a koutou mea 'Tena" ko te
pupuhi- i nga hoiho, i nga kau, 'i nga aha
ranei, he mea he ra tena ko tona
tukunga: iho hoki, hei mate ano. mo. te
tangata i puhia ai

He mea ta tenei pukapuka e HOANI MUA ki te
whare ta pukapuka, Akarana,