(Ko te haerenga o te Karaka.)

Na ka tae atu te. Kai tiaki o nga tangata
Maori ki te Waimate okioki ana ia i reira i
te ra tapu; i te mane ka puta te rongo ki
nga kainga katoa tenei a te Karaka kua
tae mai e noho mai i te Waimate nei, na,
ka huihuia nga Rangatira Maori ki te
korero ko te Paratene Kekeao, ko
Wiremu Kaitara, ko te tini noa iho ma wai
e mate aweke Ngapuhi te hira noa iho o
nga Rangatira ka patai mai ki ahau, be
pono ranei te korero e korerotia nei e te
tini o Ngapuhi be teka ranei  taka katoa i
ahau nga korero, ta te mea, he teka kau,
be tino teka pu! he ngakau ke ta tetahi, he
ngakau ke to tetahi, koia ka ngagare ai,
koia ahau te manako atu ai, ka mutu te
korero, ka patai atu ahau ki te pono o te
kupu kia patua nga Pakeha, -
wakakahoretia ana tenei kupu e nga
Rangatira katoa, kua mea mai, "na te
Pakeha tena kupu e hara i te Rangatira
Maori; ka mea mai etahi kia haere au kia
kite i a

Korongohi kihai au i tae atu, i tonoa ahau
e te Kawana kia kite i nga Rangatira
katoa. Otira tae rawa atu ano au ki
Kaihohe ki Mawhe Kairangi ki Maunga
Kawakawa ara ki te tini noa atu o nga
Kainga. Tena ko to Korongohi, te tangata
tinihanga am. i tetahi hoa ke, kahore, hore
rawa, Wiki noa au ki te Waimate, ka
haere ki Wangaroa, a Kohumaru, Oruru.

Kaitaia, te Kainga o Nopera ka Wiki,
otira he -tini nga mea i pouri ai te ngakau o
Nopera kua rongo atu ia kua riro tona
kainga i a Mariao, he kainga mona, kaore
he teka noa, ko nga mahinga a te arero,
naku i wakataka tenei kupu, ahakoa tata
pu ahau ki te Kawana kihai ahau i rongo e
riro koia, kiano hoki i riro noa etahi wahi o
te Ahu ki a te Kawana, me pehea te waka-
noho etahi ki te kainga kihai i hokoa  Ko
etahi mea i pouri ai ia i rongo korero ia ki
tenei. kupu, kati te tua kauri te hoko hoki
ki te pakeha, i mea te korero ma te
Kawana te auri ma te Kuini, e hoa. ma,
kua wareware pea koutou 'ki te

-pukapuka i tuhituhia ki Waitangi, i

:roto i taua pukapuka ka waiho nga i kauri
katoa, nga awa, nga aha katoa- I ma te
tangata Maori hei aha noa atu ki a ia, ki te
mea kua hokoa a koutou kauri ki a ia, kia te
Kawana, e tika .ana te korero kati te hoko
te' tua i ,ona kauri, tena ko tena, na koutou
ta koutou kauri hei mea i ta koutou ~.e pai
ai, ina, kei a koutou ano ra.

(Ma te Nuipepa atu e Korero.)

Te Kohurutanga o te Wanake ma i
Katikati e Taraia  ratou ko ona
hoa,.

E korerotia ana, he oneone te take
o tenei kohuru, e kiia ana he meatanga
na te Wanake ma kia-tangohia te Oneone,
ki ta Ngatitematera no Tatou tenei
oneone, utua atu ana e Taraia ma ki te
kupu, nawai, a ka tuhituhi mai ki te
pukapuka, utua

atu ana ki te pukapuka, nawai, 1 pai, .pai
a-ka kino; Na, ngaki kau ana

a -te Wanaki ma i taua oneone i mua, a,
no muri ka noho tonu i runga, a hanga
ana i te Pa, e korerotia ana, i tukutukua
tetahi o nga pou o te pa ki a Taraia, a
puhia atu ana

ki te pu  he tika ranei tenei, be he -ranei?
Kowai tatou nei ka kite atu? Heoti ano',
noho ana a te Wanake ma i runga i te
oneone, a. te tino haerenga patutanga. o
Taraia ratou- ko ona hoa, na ko te
Wanake, ma. He mea .atu tenei ki a
koutou e hoa ma, kia tupato koutou ki
tena mea, te komiti ,.oneone, e komiti
koutou, kia hiahia

koutou ki te tika, kaua e kaha ki te tohe na
ka kitea, ehara i a koutou ena oneone e
komititia ra, tukua atu ki te tangata i te
oneone, he aha hoki ra i tohe ai, ka tohe
huahuakore noa iho, he. mea kino tenei,
he aroha ki te taonga hoki  e mea nei te
pukapuka 11 Ko te aroha ki te moni te
putake o nga kino katoa;" ko te tino
hiahia atu ki te oneone ranei, ki te aha
ranei. te take o te kohuru, o te keia 6 nga
mea kino katoa, kei mea koutou e
wakapai ana te Kawana ki tenei mahi
kohuru a Taraia, kahore, otiia e mea ana
ki nga tangata e  ora ana, kia tupato ratou,
kei pena me Taraia, e kore koki tana e
wareware; ki te ora ia i tenei meatanga,
ekore' tena mahi e wareware, kua mea
mai hoki te Kuini ki te Kawana, kia
wakamutua tena mahi, kaua tetahi
tangata e tukua kia pupuhi, kia patu ranei
e tetahi, nawai hoki tena, he tangata te
utu mo te oneone  e takoto ana ano te
oneone, ko te tangata, ma te aha ia e
wakahokia mai ai i te mate  ki taku, he
oneone ano te utu mo te oneone; he
tangata, mo te tangata: ko Taraia, kihai i
ora tona ngakau i te patu anake, tahuri iho
ana ia, ka kai i tana i patu ai! ka kino! ka
kino! i mea mai etahi tangata o reira ki au 
e kai ana te poaka i a ratou wakapoaka,
me te ika, e kai ana i a -ratou wakaika,
katahi ka rongo he poaka te tangata! be
ika, he aha ranei! E pa ma, ko te tangata
e pena ana e neke

iiho ana i te poaka, le nanakia noa iho.

(Ki te kai Tuhituhi o te Karere o Nui
Tireni.)

AKARANA, HUNA 20, 1.842.

E hoa.

He ritenga naku i to Nuipepa o

Huna i te meatanga a Meiha Pumapere, kia 
kati te tangata maori

 0

te haere ki runga ki tona oneone kite
wakangau poaka. Na he

mea atu ki a Meiha Pumapere ki nga
Pakeha katoa ano hoki, kia kati koki ratou
te haere ki runga ki te oneone o te
tangata maori ki te hopu i a ratou kau, i a
ratou hoiho, i a ratou aha ranei, penei ka
kitea tetahi tangata e hopu ana i enei mea

i runga i to matou oneone, ka wakawakia
ia ki te ritenga o te ture. Ma tana ka
mana, ka mana ano hoki ta matou. Tenei
ake hoki i rongo matou, i mua ka wakato
te tangata maori i te riwai, i te kai, i te
kaanga, me taiepa a ratou mara, kei pau i
nga kararehe a te Pakeha, ki ta matou e

heID

.ana tenei tu tikanga; kapa ano na a
matou kai, na a matou riwai i wakato ai
matou i haere atu ki runga ki te oneone o
te pakeha, ka tika kia taiepa matou i a
matou mara, kei haere o matou riwai ki
runga ki te oneone o te pakeha; tena ko
tenei, na o ratou kararehe i haere mai ki ta
matou, me waiho a ratou kararehe ki roto
ki te taiepa kei haere ki runga ki te oneone
o te tangata Maori.

He mea atu tenei ki nga pakeha

0

katoa, kia kati ratou te tuku i a ratou
kararehe, ki runga ki te oneone o te
tangata maori haere ai, penei, ka

a te uta
hopukia nga kararehe, a In ra ano ka
tukua atu ai.

Naku
NA TE KAI KORERO I TE
 NUIPEPA MAORI.

Ko te korero mo Raneira raua Ko Mere

Ko tetahi mea hoki i kino ai a Raniera,
ko te hunga e haere mai

ana, e tono ana i ona kakahu, hei kakahu
mo ratou; kihai marere atu i a Raniera, ko
tona kupu tonu ki a

ratou, I me he mea, e mate ana koe ki
tetahi kakahu mou, haere ki nga moku
ano o

Pakeha ki te mahi, he utu uaua oku,

 moku ano oku kakahu, no reira 
hoki
a Raneira raua ko tona hoa i ki 
tonu
aio raua mea, ki roto ki te pouaka
kei tangohia pokanoatia. e te tangata.



Ko tetahi mea hoki i pouri rawa ai
te ngakau o Raniera, ko te hanga e
haere mai ana ki tona ware moe ai,
korerorero ai, kai ai i a ratou paipa,
Hei nati te hanga nei kahore i



0

wakaaro ki a Tatou mahi, kahore i

mahara ki o Tatou ware kia pai, haere ke
mai ana ki toku wakaparu ai, wakanui ai i
te mahi ma maua; no reira i hohoro ai ia te
hanga i tetahi tatau mo tona ware, a
hokona ana tetahi ki; a te haerenga mai o
nga tangata, ka wakaaro ia, kahore a
ratou mea i haere mai, na tutakina tonutia
ana e ia te tatau, i te timatanga, i tino riri
rawa nga tangata, a


ka mea ratou, kia wahia te tatau, heoti
wakarongo puku atu a Raniera ma, a
hoha noa iho ratou, a hoki noa atu, nawai
a ka kite ratou i tana tikanga, katahi ka
wakamutua ta ratou haere mai ki te
wakararu i a ia.

(Tenei ake tetahi wahi 0 tenei korero a tera
marama atu ka tuhituhi-)

KI -NGA: KAI TUHITUHI.

-Ko te pukapuka a Hoari Takoare, e
taia ki roto ki .'te  Nuipepa o
Akuha.

KAI TUHITUHI O TE KARERE

0 NUI TIRENI.

E HOA MA.

nga tangata maori katoa, kia rongo mai
koutou, e pouri rawa na toku ngakau
ki a koutou e ha

mai ana ki Akarana; kihai koutou i
wakatupu tangata; ina hoki e kitea -ana
etahi o nga rangatira  e maumau kanuka
ana hei puruma; etahi  e mau wahie ana
hei hoko ma ratou; e kitea ana etahi kei
waenganui o te waharoa o te Taone e tu
noa ana., 'kahore le- rawa- i -haere atu ai
ki reira. Ko etahi kei roto- kei nga ware o
nga kai mahi pakeha e ..-noho ana. E
kitea ana e koutou nga pakeha nga
rangatira ra, e penei ana  Kahore la, hoki,
e, kore koutou e kite ia ratou e penei ana.
-E he ana ra nga pakeha nga pakeha,
tikanga tangata ia ki .tenei -mea; me te
pukapuka o te Atua hoki e he mai ana ki
tenei mahi E tama ma kati te penei. E hia-
hia ana nga  pakeha -kia neke ake koutou
ki to the rangatira tu ano ko koutou te
wakataurekareka ana i a koutou.' He pai
no aua kai mahi ra nona nga ware e
tomokia ana e koutou- e nohoia ana koia
koutou i haere atu *ai ki reira  penei e hui
tahi ana koutou me nga tutua, ka .kiia he
tutua ano. Wakarongo mai 'ki ta
Horomona e mea mai nei. Ko te hoa o
te tangata kuare, o te tangata kino ra,
ka wakangaromia." E tama ina ka aroha
au ki a koutou e wakaa

tutua na i a' koutou. "Ki ta Horomona,
be mate ano te tukunga iho o, tenei mea,
He mahara na matou i mana tana kupu ki
nga wenua maori katoa

e nohoia ana e te pakeha ka  neke ake
ko te pakeha ka neke iho ko te tangata
maori  nawai a ka wai ingoa te tangata
maori, ka wai ingoa a ngaro noa iho te
tangata maori i tana mahi wakaneke iho i
a ia. E, ki, me pehea ki tetahi mea ma
matou   ka korero atu au ki -tera atu
Nuipepa te peheatanga e Wai mea ai
koutou, me te mau ana ano ki to te
rangatira tu.

WHAKARONGO

TENEI ano a Kaihau, ratou ko ona, hoa
e tuku ana i tetahi kainga kia te
*Kawana, ko te Maumuotu -te ingoa,
nui o -te kainga, ma tetahi Nuipepa atu
e wakakite -i nga rohe.

WHAKARONGO

TE NEI ano a Titipa, ratou ko ona hoa,
e tuku ana i tetahi kainga ki a Kawana,
kei runga te kainga kei Otawao i tera
Nuipepa ka tuhituhi i nga rohe.

IA mohio nga tangata katoa e mea
ana ahau, kati koutou te waha wahie
aha noa atu ki nga ara katoa e ahu ana
ki toku whare, kati hoki nga tangata
katoa te haere noa ki enei ara, he ara
ano ia ki te ware o, te Kawana, ehara ia
te ara haere noa, mona ano, mo nga
tangata hoki e haere mai ana ki toku
ware.

Naku

NA TE -KAWANA.

He mea ta tenei pukapuka e HOANI Mu& ki
te whare ta pukapuka, Akarana.