TE KARERE O
PONEKE
3
Paremata mo te matenga o Kuini
Rangikahiwa:—
Hune, 10, 1808.
Ki a Tipene. Tena koutou. Kua
kite au i tou pukapuka. E ui mai na
koe ki te mate o Kuini i pewheatia
koia. Tena kia ki atu au, i patua ki
te patiti. Kua kite rano koe i te ma-
te o Watene—no taua ritenga rano. E
moe ana ano matou ka rongo ake ma-
tou i te ata i te tangi a te Pere, ka
karanga ake ia, E Wi, ka mate au. Ka
tahi au ka rongo atu, ka haere atu au.
Haere atu au, kua mate ke te tupapa-
ku. Ka hoki mai au ki waho. Heo-
tiano, ko Watene kei te Whare-here-
here ia e noho ana.
Heotiano, ka mutu. Ko Wi kei te
mate, he nui tona mate.
Na to koutou mokopuna,
Na MATENGA.
Hurae 3, 1858.
Ko te karere o Heretaunga ki Po-
neke na Matiaha i tuhituhi. E hoa,
e te Pura, hoatu aku korero ki te Ka-
rere maori. Whakarongo mai ko taku
kupu atu tenei no te mea i konei ano
au i nga ra o Pitiroi, taea noatia nga
ra o Kawana Kerei.
E hoa ma, e Wi tako ma, me rapu
mai o tatou ingoa i nga pukapuka o
Ngauranga .
Heoiano ka mutu,
Na MATIAHA.
Ki te Kai Tuhi o te Karere o Poneke.
Aratoetoe, Hurae 6, 1858.
E hoa, mau e hoatu aku korero kia
taia ki te perehi, hei whakaatu mai i
nga ritenga marama o te whakapono
e tirohia kautia atu nei o oku kanohi.
Titiro kau atu, whakarongorongo kau
atu nga taringa, e kore e puta te hia-
hia ki nga mahinga o te ture, i nga
mahinga ate ngakau maori.
Heoiano aku korero. Na tou hoa
pononga i roto te ture,
Na PATERIKI TE RANGITAUKEKE,
No Wanganui.
Ki te Kai Tuhi o te Karere o Poneke.
Te Iwitekai,
5 o Pepuere, 1858.
E hoa,
Tena koe. He korero taku
ki a koe kia taia mai e koe. Koia
tenei oku whakaaro, ko nga kainga
i au, i Toto i Manawatu nei. Kei
waiho oku kainga hei utu hoiho mo
ia tangata mo ia tangata atu, kei
whakama etahi tangata ona hoiho e
riro aua mai ki runga i oku pihi whe-
nua. Erangi ki au ake ano te wha-
kaaro mo toku wahi Ko te take i
penei ai taku karere he hoiho, ko te
ingoa o taua hoiho ko Tametiki. Te
take o taua hoiho i riro mai ai, a toru
ona take, ko nga moni a toku iramutu
katahi, ko te mana tangata karua, ko
nga tarutaru o to whenua ka toru.
Ka tae mai taua hoiho ki a matou
ka hokona e matou ki te hoiho
wahine. Ka riro mai tana hoiho, ka
ki atu ahau, ka mana ano te hoiho o
Ngati-te-Ihiihi, whakahokia ki a ratou.
Ki ana mai ki au, kahore e tika kia
whakahokia ki te iwi nona te hoiho,
he utu hoki no to tatou kainga. Muri
iho ka tu te komiti a te Iwi nona te
hoiho; ka tu a te Kepa, te tangata
nona te hoiho, ki runga, ka korero,
Tametiki kei whea te Pihi whenua i
puta ai koe? Kei runga ko io Peti, ka
whakahaahuatia nga ingoa o nga
whenua i riro mai ai a Tametiki. Ka
rongo ahau ka pu; a taku korero, E
he aua, kaua e whakairia tona hoiho
ki oku wahi whenua, engari hei nga
wahi o to iwi uaua i pupuru te hoiho;
tena hei oku wahi, kaore, korerawa
atu i au.
Ko nga rohe katoa o enei whenua
oku kua oti e ahau te tuhi ki te puka-
puka. He roa te tupoko ai ki te
nupepa.
Na to hoa aroha,
Na POITETE TE RIU.
(He roanga tenei.)
KO TE KEIPA KURU HOPE.
Na, tenei hoki taku korero ki a
koutou, kia rongo mai. I taku hae-
renga i a Kawana Kerei ki Ingarangi,
a ka tae, korero aua ia ki nga maori,
ki tona iwi, ki tana iwi ra i whakapai
ai: a, kihai i roa, ka puta te kupu a
te Kuini kia haere ia hei Kawana mo
Keipa Kuru Hope. Na, ka rere ma-
tou ki taua whenua, a ka tae. Na,
tae kau ano, ka hui te tini o te pakeha
rangatira ki te matakitaki i a Kawana;
ki te ui korero atu hoki ki a ia mo tenei
whenua, me nga maori hoki; a, ka
korerotia e ia te painga o tona iwi. A
ka ui atu koki ia ki a ratou mo nga
Kawha, mo to reira iwi tupu ako, mo
he pewhea ra te kaha o tera iwi ? ka
mea mai nga pakeha o reira, "He
iwi pai, ho iwi toa hoki," ka mea atu
ano hoki ia, " A, me toku iwi ano
hoki, he iwi toa." A, na mutu enei
uiuinga, ka noho maua i reira—a, e
toru nga wiki e noho ana i te taone o
Keipa Kuru Hope, ka rite te whaka-
aro o te Kawana kia haere ia kia kite
i nga pakeha me nga Kawha hoki, a,
haere ana maua.
Na, ko to maua haerenga nei, i
haero ma uta; i ma te hoiho, i ma te
kata, i ma te weikena hoki. Na, ka
tatu ano maua, ka haere. Ko to
haerenga ra, e haere ana i runga i
to tangata me nga pa; mahamaha
noa ihu o te pakeha i roto i tena whe-
nua, matakitaki haere ana huki ki nga
tangata whenua o reira. Ko etahi i
ma, ko etahi i mangu. A, ka tae ki
tetahi taone nai o reira; ko te ingoa
o taua pa, ko " Arakoa Pei." A, ka
rongo te tini o te pakeha o taua taone;
ra, ka puia ki waho, ka haere mai ki
te whakatau i a tu Kawana; ko nga
mea i noho atu i te taone, i hui tera
ki te whare e tae atu ai te Kawana;
a, tutaki ana tenei ki a te Kawana,
na, ka tangi te umere a te kai whakatu
ki a Kawana, hoki tahi ana me Ka-
wana ki te taone; a porua ki reira,
ka haere ki Kereama taone, kei te
tuawhenua; ko te ingoa o te whenua
ra, ko " Te Paranatia,"—ara, ko te
Rohe ko te whawhai nei tera. Na,
ka haere, u, porua e haere ana, ka tae
ki taua whenua; a, rongo kau ano te
taone ra, ko te Kawana tenei e haere
nei, na, tahi ano ka whitiki te hoia—
ki te karanga hoki i a ta Kawana.
Na, ko tera, ko tu pakeha maori nei,
kei te huarahi tera o haere mai i
runga i te hoiho, ki te whakatau i a
Kawana—a, tutaki pu i te ara;—he
oti £.110, whakatangihia ake ki te ume-
re; hoki tahi ana i a Kawana ki te
taone. A, te mea ano ka whakatata
ia ki to taone, titiro rawaho ki te hua-
rahi e haere atu ai ia ki te tapokotanga
atu ki to taone, e hara! kiki tonu i
te hoia; o tu aua hoki i reira, ki te
whakapai ki a ia. A, roa rawa ki
reira e noho ana, ka haere mai te tino
kai ngarahu mo nga hoia o taua whe-
nua kia kite i a Kawana. Na, ka mea
atu a Kawana ki a ia; "E, he tangata
taku kei au nei, he maori, no Niu
Tirene." Ka tahi ia ka mea atu ki a