Te Haeata 1859-1862: Volume 3, Number 3. 01 June 1861

TE HAEATA TE UTU MO TE TAU } KOTAHI 2s 6d} " Tatou ka haere i to Ihowa Maramatanga." { TE MO TE PUKAPUKA KOTAHI 3d VOL III AKARANA, HUNE 1, 1861. [No. 3. MARAMATAKA MO HUNE. Hei te 9 o nga ra Hua ai te Marama. Hei te 25 o nga ra Kowiti ai U: Marama. 1 Hatarei 2 Ra Tapu Waiata 9, 10, 11. 3 Manei 4 Turei 5 Wenerei 6 Tarei 7 Parairei 8 Hatarei 9 Ra Tapu Waiata -ti, 4o, -iG. 10 Manei 11 Turei 12 Wenerei 13 Taroi 14 Parairei 15 Hatarei 16 Ra Tapu Waiata 79, 80, 81. Te ra i 17 Manei [male ai a Epiha Putini, "58. 18 Turei 19 Wenerei 20 Tarei 21 Parairei 22 Hatarei 23 Ra Tapu Waiata ilO—113. 24 Manei 25 Turei 26 Wenerei 27 Tarei 28 Parairei 29 Hatarei 30 Ra Tapu Waiata \\M—i48. E taia ana Te Haeata i te tahi o nga ra o nga marama katoa. Te utu mo tenei niupepa hia rua hereni mo te Tau te kau ma rua nga niupepa e taia i te tau kotahi. Ko nga tangata e mea ana kia taia o ratou whakaaro ki tenei niupepa, me tuhituhi a ratou pukapuka ki te Kai-Tuhi o Te Haeata, ara ki a Te Patara, kei Onehunga. Ko te tangata e hiahia ana kia taia tona panuitanga ki te Haeata nei, me kawe i tana pukapuka kia Te Wirihana ki te Whare Perehi o "The New Zealander," ma Te Wirihana e whaka- rite utu mo te panuitanga ka taia. TE HAEATA. AKARANA, HOE 1, 1861. ! NGA KINO O TE WHAWHAI. I NA " RONGOMAU." OTIIA, kei hea he kupu hei whakaatu ? Ko wai hei whakapuaki i nga kino o tenei i hanga o te whawhai ? He kino mo te tinana, he kino mo te wairua; he kino mo tenei ao, he kino mo tera ao atu, he I kino mo te tangata ora, he kino mo te tangata male. E maha noa atu nga kino o te whawhai e kore e taea te kohikohi. Heoi, ko etahi kia tuhituhia, ma koutou huki etahi e whakaaro e mahara. 1. Tetahi kino o te whawhai koia tenei: Kahore ona tukunga iho, kahore ona mutu- nga pai. Maumau whawhai noa ana tetahi iwi ki tetahi iwi. e kore e takoto he tikanga. Maumau ngangare kau ana mo le whenua, e kore e riro i tetahi, e kore e riro i tetahi. Maia kau ana tetahi, mahi kau ana tetahi; hinga kau ana to tetahi, hinga kau ana io tetahi, ko te whenua kihai i riro i tetahi, kihai i riro i tetahi. Kahore e hamumu i tona waha hei ki ake ki tetahi, ' he iwi maia koutou, mo koutou ahau ;' hei ki ake ranei ki tetahi, 'he iwi kaha kore koutou, e kore ahau e pai ki a koutou.' Kahore e penei te whenua; engari, e hamumu ana i tona waha hei mitimiti i nga toto o tetahi o tetahi, mimiti rawa; e hamumu ana i tona waha, hei horo i nga tupapaku o tetahi o tetahi. pau rawa. Tena ko te riro, e kore e riro i tetahi, e kore e riro i tetahi: ta raua whawhai tonu, ngaro rawa, ko te whenua takoto tonu, a. mate noa. Erangi, me patu te whenua; ka mea te tangata ki te whawhai, me whawhai ki te whenua ; kia kaha te patu i te whenua —patupatua nga maunga, patupatua nga pukepuke, patu- patua nga awaawa, patupatua nga repo, patupatua nga raorao, patupatua nga I rakau, patupatua nga otaota, kia maunu ma! ai te take, kia puaki mai ai te reo, kia kiki ake ai etahi, " No Ngatimea ahau—No Ngatimea ahau—No Ngatimea ahau." Tena ko te tangata kia patua ! Ngarongaro kau aua, kihai kitea he tika- nga, kihai i mutunga tika. I penei hoki nga ngangaretanga o nga iwi Pakeha, ngarongaro kau ana te mano tini o nga tangata, kihai mau he tikanga, kihai takoto. Maumau whakatika noa tetahi iwi ki te whawhai, hua noa e riro i a ia te tikanga, a kore noa iho. Maumau main kau. maumau kaha kau, kore noa iho he tikanga mona. Heoi ano he Ukanga mona, ko nga mano tini o ona moni ka maumauria. 2. Tetahi kino o te whawhai, he mau- mau : maumau taima, maumau taonga, maumau kai. Mehemea i mahia nga ra, ngu marama, nga tau i whawhai ai te tangata Maori, penei kua nui noa atu tona rangatiratanga. Warea ana ki te hanga pa, ki le whakapai i tona pu, ki te whanga i tona hoa riri, ki te haere i te whenua roa : na kore noa iho be taima hei maui taonga mona, oranga mona, rangatiratanga mona. Waihoki ko nga taonga, ko nga kai. tinitini nga taonga kua ngaro i te whawhai, i te Pakeha, i te tangata Maori. Poto katoa nga taonga o te tangata Maori ki te hoko pu, ki te hoko paura, ki te hoko mata. Ko nga riwai, ko nga poaka, ko nga muka, ko nga rakau, ko nga aba, ko nga aba. E! maumau whati kau te tuara, maumau mamae kau nga pokoiwhi, maumau nge- nge kau nga waewae, maumau mahi kaa nga ringaringa i nga tini mahi, ngaro katoa nga taonga i te whawhai. Tena tou hanga, e te whawhai! Ka tahutahuna nga whare, ku takatakahia nga mara, ka murumurua nga kainga, ka maumauria ngu taonga, ka whakamarakeraketia ka- toatia te whenua. Ko nga pouaru, ko nga tuahine, ko nga tamariki, e tangi- tangi kau ana, hemo ana i te kai, mate ana i te maeke, ngaro noa iho ana i te mamae o te ngakau, mo nga; hoa mo nga tungane, mo nga matua i hinga i te whawhai. 3. Tetahi kino o te whawhai, he takahi i nga kupu o te Atua. 1 raua e whawhai noa ana o koutou tupuna, kahore ano i tae mai te Pukapuka o te Atua. Tena ko tenei, ko to le Atua Pukapuka Tapu kua tae mai, me nga karere o te Atua kua tae mai. Kei mea mai le tangata, "Hei aha maku tena Pukapuka? Hei

TE HAEATA. aha maku tena karere?" Kahore, ma koutou ano tenei Pukapuka, ma koutou ano enei karere. Ahakoa kahore ana koe i karakia, kahore ano koe i whaka- pono, mou ano tenei Pukapuka me ona tikanga. Kei a wai koia he tikanga mo tatou? Ko wai koia he Atua mo tatou? Koia ano ienei, kahore hoki he Atua ke atu. Ko ia te Atua o te ao katoa, ko ia ano te Atua o o koutou tupuna, o o koutou matua. Ahakoa kihai tae mai tona pukapuka ki a ratou, ko tona Ha i tae mai ki a ratou, ko tona Marama i tae mai ki a ratou, ko tona ua i tae mai ki a ratou, ko tona whenua i tukua mai Ai a ratou. Na, kihai ratou i turi ki tona Ra, ki tona Marama, ki tona ua, ki tona tai pari, ki tona tai timu : katia koki koutou e turi ki tonu Pukapuka. Rere, ko tona mea nui tenei ko tona Pukapuka kua tae mai nei ki a koutou, ko tona mea aroha tenei, ara, he puta- nga aroha mai no te Atua ki a koutou. Tena, e taea koia te kupu o te rangatira te pehi e te pononga ? Ara, he Rangatira nui te Atua, ko ia te tino Rangatira o nga rangatira, ko ia te Kingi o nga kingi, ko ia te Ariki e te rangi o te ao. Tena, ka turi koia koutou ki tona kupu ? Aue, ka he te tangata me ka turi ki a ia. Koia ahau ka mea ai kia whakaaro ki nga tikanga o tona Pukapuka kua tae mai nei ki tenei whenua. Na te tino tikanga o tena Pukapuka, he Pukapuka aroha, be Pukapuka whakaora tangata. Koia tena i waiatatia e nga Anahera i te whanautanga mai o te Karaiti : " Hei kororia ki te Atua i runga rawa, hei maunga rongo ki te whenua, hei wha- kaaro pai ki te tangata." Na, ka takoto he tikanga mo tenei hanga mo te wha- whai. Ka ki mai te Atua, mana tena mahi, mana e rapu utu, muna tena mahi te whakamate tangata. Waihoki, mana e tuku tena mahi ki te tangata, kaiahi ka tika; koia nga whawhai o mua i nga tangata o Iharaira. Tonoa ana ratou e te Atua hei whakangaro i nga iwi kino: katahi ka tika te whawhai, ngaro ana ko te iwi kino i whakaritea e te Atua kia whakangaromia; kihai i mate te iwi tika. Waihoki i muri nei, whakaritea ana e ia nga kai whakawa, nga katipa, hei whakawa hei whakamate marie i te tangata hara, i le tangata kotahi nana te kino ; na, e tika ana tena. E tika ana ano te whawhai mehemea na te Atua i whakarite. Otiia, nonahea te Atua i whakarite ai i a koutou pakanga i a koutou ngangaretanga ? Kahore ra hoki. Tera ke tona tikanga mo koutou: "Kia aroha tetahi ki tetahi, kia tohu- tohu, kia murua noatia nga hara, kia houhia te rongo ki nga tangata katoa; ki te mea e kore koutou e muru i nga hara a te tangata e kore hoki to koutou Matua i le rangi e muru i a koutou hara." Kia penei te aroha ki o koutou • hoa tangata me to koutou aroha ki a . koutou ano. Ko te mehua e mehuatia . ai e koutou ki te tangata, ka mehuatia e te Atua ki a koutou. Ara, ko ta koutou tikanga ki te tangata, ko to te Atua tikanga ki a kotou, na whaka- tika koutou, ka whawhai ki te tangata. ka whawhai hoki te Atua ki a koutou. Tena koa, ma te turi ka ahu ai? Ka ngaro ai te Atua? Ka kore ai tona kaha hei homai utu mo te tangata turi? Ka- hore, kahore! Ka turi koumu ki nga kupu o tona Pukapuka aroha, na, mo koutou nga mamae nga mate kua tuhia ki roto ki taua Pukapuka. Kia tupato i koia pea ki nga kupu o to tatou tino Rangatira. Ko tona Pukapuka kua tae mai nei, meake ko ia ka puta mai IKM whakawa i a tatou. (Tera atu te roanga o Ienei korero.) NGA WHENUA ME NGA IWI ONAMATA. I. IHIPA. E TAKOTO ana Ihipa i te takiwa o Ahia o Awhirika. He awaawa nui taua whenua, tona awa e rere ana i waenga, ko te Naire. Te pito whakarunga o taua awa- awa kei Assouan, kei tetahi motu tere ko Erepanatene, kei raro mai o tetahi taheke nui. He maunga nui kei tetahi taha kei tetahi taha o te awa ; tona kongutu awa to te Naire kei te moana nui e huaina nei ko te Meteterenia (Mediterranean). I wahia Ihipa kia toru nga wahi whe- nua, ko Ihipa whakarunga, Ihipa i wae- nganui, Ihipa whakararo. Te roa o te whenua, ki te ruritia atu i te moana taea noatia te pito whakarunga, 520 mairo. Ko te whanui e iti, kei tetahi wahi e toru mairo, pari ana nga wai o nga waipuke ki te lake o nga maunga ; he wahi ano e iwa, he wahi ano ka nui ke. Ka rite te nui o taua whenua ki Ingarangi. Kei nga wai o te Naire te tino tikanga e momona ai taua whenua, no konei te kupu, he tamaiti no te Naire a Ihipa. Tere ana te one o nga maunga o Apahinia i roto i te wai o le awa ki nga whenua o Ihipa i nga tau katoa hei whakamomona : ka rua ka toru nga ngakinga kai i le tau kotahi i le wahi kotahi. E neko ake ana le whenua, ko nga pa o namata kua ngaro iho, e tu ana i roto i te wai o nga waipuke. He awa nui te Naire, tona rerenga i roto i tona ara 2500 mairo, ona waipuke e puta ana i nga tau katoa, ko te mea nui ienei o tana whenua—ka taka tona marama, to le waipuke, ka kitea kua rere ke le ahua o le wai kua whero, ka mohio nga tangata e tata ana, kihai taro kua huri. E ki ana, na nga ua i te whenua o Apahinia i waipuke ai te Naire. Me iti te ua o taua whenua, kihai i rite ki Niu Tirene, kihai puputu nga maringi- tanga ; mei kore nga hurihanga waipuke o te awa kia ngaro nga mania i le wai kihai whai kai. No te ua nui o nga whenua i le taha ki le tonga, ara, i Nupia. i waipuke ai te Naire. Kei Hune te timatanga o te waipuke, ka rere tonu a Hurae, Akuhata, kaiahi ka huri, ngaro ana nga whenua, ano he moana nui te ahua, tu ana nga pa i waenga wai ano he motutere. Ngaro tonu te whenua a Oketopa atu, kaiahi ka mimiti. Na, nga whenua i ngaro i le wai momona tonu, kia rua huanga kai i te tau. Titiro ana nga tangata, keri ana ki le awa hei ara wai kia tae ai te whakamomona ki nga wahi tawhiti. Kei le pito whakararo o te awaawa tera le roto nui hei Hiranga wai, otiia i le tau i nui rawa te waipuke, rere ana etahi wai ki tenei roto, i te tau e iti ai te waipuke, ma tenei roto e whakahoki mui tetahi wai hei whakamomona i te whenua. Ka nui te werawera o taua whenua, e nui ana le uira, otiia iti ana te watitiri. Tupu ana nga hua o te whenua i roto i nga marama katoa. Tupu ana te witi, te huka, te raihi, te puka te kukama, te meringi, te aniana, me nga tarutaru maha; te waina, te piki, te pititi, te oriwa, le oranihi He whenua kai hoki Ihipa, nui ana le oranga mo te tangata, mo le kararehe. Kei tetahi taha o le Naire, ara, le taha ki te hauauru, kei tua atu o nga maunga, te whenua onepu, he whenua nui whakaharahara, otiia kahore ona ara, ona wai, e kore e tupu te kai. Kei waenganui o taua one etahi wahi taru- taru, wahi whai wai-maori, he wahi nohi- nohi hoki, he oranga ngakau ki le lira haere aua wahi, inu ka kitea i le huarahi. Te ingoa o ana wahi tarutaru he oahihi, (oasis). Kei etahi o aua wahi he teme- pera whakapakoko, he nohoanga tohunga maori, he urupa, hei wahi okiokinga hoki mo nga tangata haere. Kei tetahi te "puna o te ra" e pupu tonu ana, i te po ka mahana, i te ra ka maiao ona wai. Kei tetahi rohe o Ihipa, ara, kei te taha whaka-te-marangai te Moana Whero. He moana kino tera hei rerenga kaipuke, i te maha hoki o nga kamaka me nga tahuna. Na le mea tupu i roto i te wai, he mea ngangana, he korara (coral), i mea ai he moana whero. Ko le whenua i te takiwa o te Moana Whero o te Naire- ne onepu, he awaawa, he puna, he taru. E rua nga kokorutanga o taua moana ano ho ringaringa tangata e whatoro- ana. He whenua i te takiwa o eue kokorutanga ko te koraha o Hainai, i nohoia e nga tamariki o Iharaira.

                                 TE  HAEATA.
    Kahore i tino mohiotia te whakawhiti-
 nga o Iharaira i a Parao ma e whaia ana
  kia patua.  Kei  totahi wahi kei to  te
 whakaaro  o etahi, kei to etahi he wahi
 ke.   Otiia, tera ano te wahi wha-iti, ara,
 e toru, e wha ranei nga mairo ki te haere
 atu i tetahi taha tae noa atu ki tawahi.
 E  mea ko te whakawhitinga tenei. Otiia,
 tera te wahi i raro mai te tino whakaaro
 nei ko  te whakawhitinga, kei te take n
 Maunga  Ataka.  Tenei te mea i mohiotia
 ai i rite tenei wahi ki nga korero o nga
 Karaipiture, he wahi hapua—kahore  he
 rerenga mo   Iharaira—kei mua  kei te
 aroaro  te  moana,  kei tetahi taha he
 maunga  he pari kowhatu, kei tetahi ko te
 whenua  onepu, kei te mara ko te ope.
 Kei tenei wahi tekau tua run nga mairo
 te whanui o te whakawhitinga.
   He maha nga meatanga a te Pakeha
 kia keria ki te awa te whenua e takoto
 ana i te takiwa o te Moana Whero, o te
 Meteterenia, hei ara kaipuke kia rere noa
 atu nga puke i tetahi taha ki tetahi taha.
 Te taea ana tenei mahi  he teitei ana te
 Moana  Whero,   kei raro iho te Metetere-
 nia.  I keria ano  i  mua  tetahi pito e
 tetahi Kingi o Ihipa, otiia kua tanumia e
 te onepu o te koraha nui. I mea ano a
 Ponapate kia ma reira atu ratou ko tona
 ope i tana haerenga ki te patu, otiia kihai
 puta, na te tai hoki o te Moana Whero i
 araia, he nui no te ia.
   I wahia  taua whenua  e nga  Kingi
 onamata, kia toru tekau ma ono  ngu
 kawanatanga, ara, e Toreme  ma  (the
Ptolemies).  I rera tonu te tikanga taea
noatia te wa i patua ai taua whenua e nga
Harani  (Saracens), a riro  ana  i nga
tangata o te poropiti teka o Mahometa, i
te tau 640.
  Heoi ano tenei: tena atu he korero mo
nga mahi o nga tangata o Ihipa.

TE IWI I A IA NGA KARAIPITURE.
   NGA MAHI  A  ETERA  RAUA  KO  NEHEMIA.

Ko  Etera te kai arahi o te tuarua o nga
ope o nga Hurai i hoki atu i Papurona
ki Hiruharama.  He  tohunga karakia a
Etera : no te hapu o Arona ia. Nui rawa
tona mohiotanga ki nga Karaipiture. Ue
ingoa nui to Etera i roto i nga Hurai;
ki ta ratou, me kore a Mohi, ko Etera to
tangata nui rawa o to ratou iwi.
  Na, te takiwa o te otinga o te temepara
i a  Terupapera ma,  o te haerenga o
Etera ma ki Hiruharama, e ono tekau nga
tau.  Kua mate a Tariwha, me te kingi o
muri iho i a ia, a Herehe, kua mate. Te
ingoa o te kingi o Pahia nana a Etera i
tuku atu ki Hiruharama, ko Arataherehe
Ringa-roa.  He nui to tenei kingi atawhai
ki nga Hurai.  Kei te 7 o Etera te korero
mo nga mea i hoatu e ia mo te temepera.
    Te taenga atu o Etera ki Hiruharama,
 noatu ana e ia ana taonga ki nga tini tohunga
 karakia.  Noho  ana ia ki reira hei wha-
 kahaere tikanga mo te iwi. Huihui mai
 ana etahi o nga rangatira ki a Etera ki te
 korero i nga he  o nga Hurai.  Te he
 tenei, he tango na ratou  i nga wahine
 Kanaani hei hoa marena mo ratou. Na,
 riria rawatia taua mahi e  Etera, me te
 whaki  nui ano ki te aroaro o te Atua.
 Whakaae  ana nga tangata katoa kia wha-
 karerea nga  wahine iwi ke, kei waiho
 ratou hei whakawai i a ratou ki nga mahi
 kino, pera me  nga wahine Kanaani  o
 Horomona i whakawai i a ia.
   I te mea kua kotahi tekau ma toru nga
 tau o Etera  ki Hiruharama, tera tetahi
 atu tangata nui i haere mai hei hou mona.
 Ko Nehemia te ingoa o tana tangata. Na
 taua kingi ra ano, na Arataherehe Ringa-
 roa ia i tuku mai. Te take i haere mai a
 Nehemia ki te pa o ona tupuna, he rongo
 nona ki nga taiepa o Hiruharama kihai
 ano i hanga noa.  Kua  whakaae nga
 rangatira o Hiruharama ki ta Nehemia
 mo te taiepa kowhatu o to ratou pa kia
 hanga.  Whakatika ana nga tangata katoa
 ki tana  mahi.  Haere  mai ana  nga
 tangata o Hamaria ki te whakararu i a
 ratou.  Otiia, he nui  to Nehemia  ma
 maiatanga ki te mahi, a kua oti i a ratou
 te taiepa i nga ra e rima tekau ma rua.
 (Tirohia Nehemia 2, 5, 4, 6.)
   Na. kua  oti te temepara i a  Tera-
 papera ma  ; kua  oti  te  taiepa i u
 Nehemia ma. Ko  nga pukapuka Karai-
 piture kua  oti te kohikohi,  na Etera
 i kohikohi. Ko Hiruharama kua nohoia
 e  te tini o   te tangata.  Katahi   ka
 karangatia he hui nui : te mahi ma taua
 hui ra, he whakarongo ki nga Karaipiture
 Ko Etera ano te kai korero. Kei runga
 ia i te turanga teitei e tu ana, wherohia
ana te pukapuka me te tu  ano te iwi.
Katahi  ka inoi, ka whakapai atu ki te
Atua  a Etera, me  te tuohu ano  nga
tangata katoa.  Te mutunga  o te inoinga,
Amine  reo nui ana nga  tangata, me te
kowhera  ano  nga ringaringa. Na, ka
tahi ka korero a Etera, ratou tahi ko era
atu tangata kotahi tekau ma toru. "A,
marama  tonu  ta ratou korerotanga i te
pukapuka o te ture, me te whakaatu ano
i te tikanga, me te mea ano i a ratou kia
mohio  ki te korerotanga."  Tangi nui
ana nga tangata katoa i ta ratou rongonga
ai ki nga kupu o te ture.  Kaiahi hoki
ratou ka rongo ki aua  kupu.  Kahore
hoki he pukapuka i aua tangata. Kahore
he perehi i ana ra. Na, e waru nga ra o
ta Etera ma korero, he mea kia rongo te 
iwi katoa ki nga kupu o te Atua. (Tirohia 
Nehemia 8.)                    
  Kotahi tekau ma rua nga tau i noho ai
D Nehemia ki Hiruharama hei kawana. 
Katahi  ia ka  hoki atu  ki Pahia, ki a
 Arataherehe.  Kihai i taro, kua hoki mai
 ano ki Hiruharama. E wha ana whakawa
 nui i muri iho i tana hokinga mai. Te
 tuatahi, he pei i te tangata nana te teme-
 pera i whakanoa. Ko Topia te ingoa o
 taua nanakia.  Te tuarua, he whakarite-
 nga whakatakau hei oranga ma nga kai
 mahi o te temepera. Te tuatoru, he wha-
 kakahore i ta nga tangata o Taira hoko
 mea ki Hiruharama i nga ra Hapati. Te
 tuawha, he whakawa i nga tangata kua
 marenatia e ratou etahi wahine no Amono
 no Moapa.
   No nga ra o Etera raua ko Nehemia i
 rite ai nga pukapuka o te Kawenata
 Tawhito.  Ko Maraki te poropiti whaka-
 mutunga, a, ki ia nga tangata mohio, no
 nga ra ano o  Nehemia a Maraki. Te
 takiwa o te korerotanga nui a Etera, o
 te haerenga mai a te Karaiti, 445 nga
 tau. He  tangata ingoa nui ano o tenei
 takiwa, he tangata tuhituhi pukapuka,
 otira kua oti nga Karaipiture Tawhito.
 "A, tenei ano kei a tatou te kupu poro-
 piti, pai tonu ta koutou ki te whakaaro
 ki reira, he rama hoki e tiaho ana i te
 wahi pouri, kia puao ra ano  te ra, kia
 ara ra ano te whetu  o te ata i roto i o
 koutou ngakau"—2 Pita 1. 19.

    " KlHAI RATOU  I TUKUA. E IA KIA. TUKINO-
 TIA E TE TANGATA: AE, HE WHAKAARO KI
 A  RATOU I RIRIA AI E IA NGA KINGI.   I MEA
 IA, KEI PA KOUTOU  KI TAKU I WHAKAWAHI
 AT, KEI  KINO  HOKI  KI  AKU  POROPITI."——
 Waiata 105. 14, 15.
  Ta  Ihowa  kupu  tenei ki nga iwi
nanakia  o namata,  tana whakatupato
 hoki ki a ratou kei  pa ratou ki  ona
pononga.  E  penei tonu ana tona wha-
kaaro  ki ona  poropiti, ara, ki nga kai
kawe  i ana kupu  ki nga tauiwi. Te
 rongo nga tangata, otiia kihai i rongo.
Titiro hoki nga tahuritanga o nga tama-
 riki o Iharaira  ki a Mohi  i a  ratou e
haereere ana i te koraha. Ka  pa ki n
ratou  he raruraru, he  pouritanga, he
mate, rere tonu iho ratou kia Mohi, mea
tona  iho  nana  ratou  i raruraru  ai.
Titiro hoki ia ratou korero whakahe mo
te Ama,  mo Mohi,  Tauanga 4, S. Na,
te tukunga iho ko  nga nakahi e ngau
ana i a  ratou, a mate tonu  iho etahi.
Titiro hoki ki etahi o nga kingi o  Iha-
raira, ko Ahapa  hoki tetahi, riri ana ki
a Eriha mo tana korero tonu i nga kupu
pono o te Atua, aruarumia ana, noho
moke  ana te poropiti ki te koraha, kei
mau  ia i taua nanakia, a te mutunga o
tana kino ko ia ano.  Titiro hoki ki nga
Hurai  i nga ra i haere ai te Karaiti ki
a ratou;  kua kino ratou ki ana poropiti
i nga ra i mua atu i a ia, ka tae atu ia
ka kino ano ratou ki a ia, ka mea ratou,
Ko  te tangata tenei mona te kainga:
tena, tatou ka whakamate  i a ia, ka