Te Waka Maori o Ahuriri 1863-1871: Volume 4, Number 5. 20 June 1867

TE WAKA MAORI O AHURIRI "KO TE TIKA, KO TE PONO, KO TE AROHA. " No. 5. ] NEPIA, TAITEI, HUNE 20. 1867. [VOL. IV. HE KUPU ATU ENEI KI NGA HOA TUHI MAI. TENA nga nuipepa kua riro atu ki a Pita, Kai Whakawa kei Waiapu. Me tuku ruai e ia nga moni te te kau ma rua herengi. E ki ana mai te Paki o Ohiti kua ngaro ona hoiho e toru, a e mea ana kia kawea ki roto ki nga pauna o to Kawanatanga e te tangata mana e kite, muri iho ka whakaatu ki a ia. Engari ma te Paki ano e haere o titiro ki nga pauna me kore u kitea ona hoiho —mana hoki e whakaatu ki nga Kai Uaki o nga pauna. Na te kino o nga rori i kore ai e puta atu etahi o nga nuipepa i tenei takiwa kua hori nei. Ko tenei ka tika tonu te haere o te nuipepa—ho mea hoki kua ahua pai nga hua- rahi, kua mutu hoki nga raruraru o to Kai Tuhi. HE kupu ako utu tenei ki o matou hoa maori o Heretaunga. Kaua e korerotia, kautia e koutou tenei ko- rero, muri iho ka makaia —a, ware- ware iho. Engari ki ta matou whakaaro me waiho tonu i roto i te ngakau takoto ai hei Tikanga mo koutou. No te mea e ako pono ana matou i a koutou. Ki te kore e whakarongona e koutou inaianei tora te takiwa e whakarongo ai koutou, tera te takiwa e raru ai koutou—a ka tau te pouri ki runga ki a koutou. Hei reira koutou te ki ai, " he tika te ako a te nuipepa ki a tatou. " Na, ko ta matou e korero nei ko nga taonga a nga pakeha kei a kou- tou e ngaro ana. E titiro ana ma- tou i tenei takiwa, kua hohonu nga tangata maori katoa o Heretaunga ki roto ki te "rongo taima. " He aha ra i penei ai ? Ehara koutou i te iwi whakaaro kuare. Mano nga mate o te tangata i tenei ao, te rite tetahi ki tenei mate ki te "rongo taima. " Ki au, ki te pakeha, ehara i te noho rangatira to noho o te ta- o ngata e taumaha ana i te hanga tango noa—te hanga kaore ano kia utua. Ekore e mamma tona haere i te taone—he haere titaha tonu tona haere. Ka kite i te tangata nona nga taonga e haere mai anu ka rere ki tahaki koi tonoa nga utu; tona moe, ehara i te moe totika; tona kai, ehara i te kai reka; tona ngakau e pouri tonu ana, e owhiti tonu aua. Ko te ahua tenei ki au ki te pakeha, ki te roa nga taonga o te tangata i au e ngaro ana. Engari nga maori, ko te iwi taka roa marire ia. He whakaaro kore pea nona, he pehea ranei, i penei ai. Ki ta matou titiro he iwi whakaaro kore koutou—e rite ana ki te tamariki. Ka kite i te hanga kua hiahia tonu atu, kua ka- ranga tonu ki te tangata nona kia homai. Kaore e penei ake te wha- kaaro o roto, " tera ranei e rite i au te mea a te tangata nei. " Koi mea koutou ko koutou anake e hiahia ana ki nga taonga e takoto ana ki roto ki nga whare; kaore, kai te pena ano au te pakeha nei—engari kai te pehi au i toku hiahia. Ki te mohio ake au tena ano e rite i au, katahi au ka tango. Ko nga pakeha whakaaro tika ano ia u matou e korero nei— tena ano nga tangata ware, whana- ko nei, ekore e whakaaro. Me whakaaro koutou ki nga taonga o te pakeha ehara i te mea riro noa mai ki a ia—na ona moni kua riro i riro mai ai. Ko tona oranga tena ko ona taonga ko tona maara kai hei oran- ga mona—ka riro nga purapura ka mate ia. Ka tomo te tangata ki roto ki te toa ki te hoko kakahu, aha ranei mona, me whakaaro marire u kua riro mo taua hanga nga moni o te tangata nana te whare ki te tanga- ta nana i uta mai ki konei; a, ko nga moni hoki o te tangata nana, i uta mai kua riro i te tangata nana i whatu mui. Na ka tae mui ki te tangata i a ia te mahanatanga me - mutu te haere o te moni i kona? Ekore ra tena e pai. Engari kaua e waiho kia roa e ngaro ana: me hohoro te whakarite kia rite tuhi ai te haere o te moni, kia ora ai te ngakau o to- tahi, o tetahi. Ekore e tika te wha- kaae anake, —" Ae, maku e utu—e haere ana hoki au ko hea? Kei te mahara tou ra au ki to taua taonga. " Ko ta te tangata maori ki tonu te- nei—muri iho ekore e utu, a, tau noa, tau noa atu. Te whakaaro ia ki nga moni o te tangata ke kua riro hei utu mo tona mahanatanga, mo tona oranga. Mehemea pea te kau

TE WAKA MAORI O AHURIRI. pea aku pauna kei te tangata e nga- ro ana, na ka kite au i tana, tangata e haere ana i runga i te hoiho whaka- hihi; ka kite au e haere ana ki roto ki nga whare waipiro e karanga ka- raihi ana ma ono hoa haere, muri iho ka tomo ki roto ki nga toa ka whakatakoto i ana moni e rua te kau, e toru te kau pauna atu, hei hoko hanga mona, kia kore i enei au e pouri ki aku moni te kau ? Kia kore ienei au e ki " he tangata ma- hara kore tenei. " Akuanei ra ma te pouri, ma te whakatakariri au e kawe ki te Kai Whakawa ki te tono warati hei hopu i toua hoiho, i tona aha—ka kore, i tona tinana tonu. Ekore ranei koe te maori e penei ? Tera tou ra koe e pena. Inahoki, he mea nau kai te pakeha e ngaro ana ekore e tau tou manawa—kia rite rawa ra ano te pai ai koe. E tuwhera ana nga Kooti Whakawa ki te katoa, ahakoa pakeha, maori ranei. Na, e tango ana koe i te Ture hei whiu mo te tangata e he ana ki a koe, tera hoki te tangata e tango i te Ture hei whiu mou me ka he hoe ki a ia. Koia ra tena, ehara tenei i te wa o te kuaretanga—kua taha ena ritenga. Kei raro i te mana o te Ture tatou katoa e noho ana inaianei; ekore e taea e tatou te whakataka, engari me koropiko ta- tou ki raro ka waiho ma te Ture e mahi enei he a muri ake nei. Na, e hoa ma, koi mahara koutou ki a matou kupu he kupu ki maro— kaore, engari he whakaatu marire atu ki a koutou te whakaaro o nga pakeha e pouri nei mo a ratou taenga. e ngaro ana i a koutou. Engari ki ta matou whakaaro me runanga ia kainga, ia kainga, ki te kimi i tetahi tikanga e rite ai nga " rongo taima" whakataurereka nei i te tangata. A ka rite, kati hoki te tango noa koi mate ano. Engari me haere tonu me te moni i te ringa ki te hoko, kia kore he pouri kia kore he mate. Ina- hoki te whakatauaki; — " Ko te patu ki tahi ringa, ko te whakapuru ki tahi ringa. " WHAREKAURI. HE tika rawa nga korero a Turukehu, Moriori nei, i tona reta i tera nui pepa mo te mate o tona iwi i a Ngatiawa, He tika tona kupu kua rite ratou ki te ka- hui hipi e whiua ana kia patua. No te matenga o Ngatiawa i a Waikato i te tau 1833 ka heke mai taua iwi ki Po Neke, ki Waikanae, ki era atu kainga i tero, tai. Muri iho ka whiti etahi o ratou ki Wharekauri. Rokohanga atu e noho ana nga tangata whenua i reira kotahi mano e rua rau—i tenei takiwa e ono te

               TE WAKA  MAORI O AHURIRI,

kaore ona kino, kaore ona aha. kaore

hoki i mohio Iu te kai tangata. Na, o

mea ana matou kaua a Ngatiawa e apo

i te whenua mana anake; engari me

waiho tetahi taha mo te tangata whenua

—te   tangata nona te take o te kainga.

Me  tuhituhi nga Morion ki a te Riti-

mona, he rangatira no te Kawanatanga

kei Po Neke—mana  te whakaaro ki a

ratou ki  tetahi taha o to ratou kainga

kia whakatumautia ki a  ratou. Ue

tika kia aroha nga Maori ki nga Mori-

ori, no te mea i kotahi te putake i tupu

mai ai—-ko nga tupuna i kotahi. Ekore

hoki e ngaro i te reo, e ahua rite ana

hoki. Inahoki etahi kupu ku whakaa-

turia nei ki raro iho o te reo Maori, o

le reo Moriori

     REO MAORI    REO MORIORI

Kahore              Karawa

haere mai korua       Karawa

Kei hea a mea ma    To whe koa nei ko me

                    ma

Kaore au i kite        No tiai koai au nei u

                                  kito

I haere ra Id hoa      Ka riro ko anei ki whe

Haere ra koe          Ka whano koe

Waewae             Wawae

 Ringaringa            Ririma

 Kohatu               Pohatu

 Ka nui te tangata     Tiaoko otia tangata

 Taihoa                Taira

 Oma mai             Kohi mai rana

 Kua ki te kapu (cup) Ka ki ta Kapu

 He aba koia         Puwhe ko anei

 Ki te pai            Tia humarire

 Nuku atu            Epineatu

 I kiia mai koe       Kare ki mai koe

 Ka haere ki roto ki te

    whare            Ka  whano  ko roto

                         whare

 Kua ki te whare      Ka ki koai to wharo

   Na Turukehu. Moriori nei, i tuhi mai

 nga kupu  Moriori nei—ana  tika, ana

 he.

      POIHIPI MOKENA.



 HE  reta tenei na te Rev. Mohi Turei

 me nga kupu   poroporoaki a Poihipi

 Mokena, na  Meiha Pereiha i tuku mai

 kia taia ki te Waka  Maori—koia   tenei

 ka taia nei.

            Te Hatepe, Waiapu,

                     Mei 10, 1867.

 Ki a Hemi Pereiha,

   E taku hoa aroha tonu koe. Tenei

 to reta kua tae mai ki a matou hei wha-

 kaatu mo te nui o tou aroha e mau tonu

 nei ki a matou, hei whakaatu hoki i te

 nui o tou pouri mo te matenga o Poi-

 hipi.

   He nui ra to matou pouri mo tona mate-

 nga. E  hoa kua tanumia ia e ahau ki

 roto ki tau urupa i whakarite ai mo nga

 pakeha. Tenei ana kupu poroporoaki

 ka tukua nei e au ki a koe, a mau e

 tuku  atu ki te Waka Maori kia perehi-

 tia ki te nuipepa. Kei te tutata te ta-

 kiwa e whanau ai a Horiana, te hoa, o

 Poihipi. Ko  te mahi a nga tangata o

 konei he hanga i te pa—heoi kei te ka-

 ha kore ki te hanga i te pa. Te take i

 kaha  kore ai na  te tangohanga o te

 whenua nei; kaore nei hoki i marama

 noa he  wahi mo matou hei nohoanga

  tuturu. Hei te Kooti Whakawa whe-

  nua rawa pea te tino mohiotia ni to ma-

  tou korenga, rawatanga i runga o Wai-

  apu, ina hoki te ahua i tenei takiwa.

    Hei kona ra e hoa, ma te Atua tatou

  tahi e tiaki.

                Na to hoa aroha,

                 Na  MOHI TUREI.



  HE KUPU POROPOROAKI NA  POIHIPI

    MOKENA I MUA TATA AKE o TONA

     MATENGA  I TE 12 O PEPUERE  1867.



     " E Mohi. Hai konei, hai konei ra,

  hai konei. Kia kaha koe ki to kukume

  mai  i te hunga tutu noi kia tahuri mai

  ratou ki te Whakapono, kia whai huara-

   hi ake ai mo  ratou e tae ake ai ki to

   Rangi ka haere nei au. Kua  rite ke

   toku haerenga ki te Rangi. Kei te mo-

   hio au kaore he tataramoa i pa ki tetahi

   taha oku, ki tetahi taha o toku huarahi

   i haere ai au i tenei ao. E mohio ana

   hoki au  kaore ho ururua  hei arai mai

   moku i te huarahi ki te Rangi. "

     Katahi  ia ka  titiro atu ki nga teina,

   ki nga  matua, ki nga whanaunga, i te

   roro o te whare, ka mea; —

     "Hai  konei ra e hoa ma, hai konei.

   Kia kaha ki te Whakapono. Kia mau

   koutou ki te Whakapono   hoi huarahi

   ake mo  koutou e tae ake ai koutou ki

   au. "

     Ka titiro ia ki a matou ko nga matua

   i roto i te whare, ki te hoa ano hoki, ka

   mea ia: —

     " Hai konei ra. Kei kumekumea e

   koutou taku hoa. E Mo  kia mau ki to

   mokopuna. "  Katahi ia kahoki atu ano

   ki etahi o ana kupu tuatahi, ka mea; —

   " Hai konei ra e hika ma. Kia kaha ki

   te Whakapono. Kali te mahi i te he,

   kati te tohe ki te tutu, kui kore koutou

   e tae ake ki au, " Ka mutu ana kupu.

   Ka  karakia matou, he whakaaro nei hi

   to Atua mo tana, haerenga atu i tenei uu.

   Ka mum  ka puta atu au ki waho, ua te

   nui o toku mamae ki aua kupu whaka-

   hau hoki ki au; u roa rawa, taku ngaro-

   manga ka hoki atu ano au. Ka mea

   mai ia ki au; —" E Mohi. Tukua  au,

   tukua au, ka nui to mamae o taku tinana

   —tukua  au. "  Ka mea atu au ki a ia;

   —"  Haere  ra. Kua rite ke hoki tou

   haerenga, kua marama mai nei hoki i a

   koe. "  Katahi au ku pata, i etahi kupu

    ki a ia; —

     Patai—1—"   Kei te mohio ia nei koe

                 ki a te Karaiti ?" Ka

                mea mai, —" Ao. "

     Patai—2—; "  Kei te whakapono ia nei

                tou ngakau ma te Ka-

                 raiti koe e whakaora?"

               Ka  mea mai, —" Ae. "

     Patai—3—'' Ka  whakapono  nei tou

                  ngakau ki a te Karaiti, e

               whakaae  nei  hoki tou

                  mangai, tera ra nei koe e

'<               noho  tahi me te Karaiti

                  ki te wahi e noho nei ia i

                  te kororia o tona Matua ?"

                 Ka mea mai ia. —'' Ae"

TE WAKA MAORI O AHURIRI. Patai—-4—" Ma wai oti koe e arahi e tae ai ki taua wahi koro- ria, e uru ai ki roto ki te Rangapu tapu o te hunga whakapono ?" Ka mea mai ia; —" Ma te Karaiti pu ano ahau e arahi, e kawe ki taua wahi. " NGA MAUI AHUAREKA O TE TAONE TENEI te tangata kua tae mai ki te Taone nei me ona mahi whanoke. E kiia ana me te moa he mahi Atua nga mahi a taua tangata. Ekore e taea te korero i konei i ana mahi huhua. Ko tetahi tenei e kiia ana. Ka purua te pu ka karanga ki nga tangata e matakitaki ana ki haere mai tetahi ki te pupuhi i a ia. He mea tohu marire te mata i te tuatahi kia mohiotia ai; ma te tangata mana e pupuhi e puru i te pu koi kiia kaore he mata i roto. Na ka whaka- hangai atu te waha o te pu ki te tangata na, ka puhia. Titiro rawa atu e tu tonu ana te tangata me te mata i tona ringa—taua mata ra ano i tohungia nei, i purua ki te pu. Tetahi kia tokorima nga tangata ki te pupuhi i a ia, ka hopungia e ia nga mata—e rua i tetahi ringa, e ruai tetahi, kotahi i te waha. Te utu mo te tangata tomo kiroto erua here- ngi me te hikipene. Me haere mai koutou ki re matakitaki. Ma tetahi okoutou e puru i te pu, e pupuhi ki taua koroke, HE PANUITANGA.

TE WAKA MAORI O AHURIRI. HE WHARANGI TUWHERA MA NGA HOA TUHl MAI. Pakohai Hune, 1867. KI A TE KAI TUHI o TE WAKA MAORI E HOA, tenakoe. Tenei kua kite au i te panui a te Mira raua ko tona hoa. E ki ana he pai ta raua mahi i toku whare. E tika ano. Engari kaua raua e ki he pai rawa—he kino ano tetahi wahi. Ko te kino tenei, he wai katoa nga wini me nga tumere e rua—kanui te wai. Kei te pena ano pea etahi o ana whare e mahi nei i te taone. Ko te paraki tami iho o runga i nga tingara kua manana ki runga. E mea ana ahau me hoki ano raua ki te mahi i nga wini o toku whare kia tika ai ta raua whaka- pai mo to raua mahi i toku whare. Na KARAITIANA. WHARANGI PANUITANGA. E NGATIKAHUNGUNU! TI- TIKO MAI! TENEI nga keihi hanga kei au, he mea tae hou mai. Ko te tangata e hiahia ana ki te kai reka, ki te hanga pai, me haere mai ki au hoko ai. Kaore he mea i kore i toku whare, kua kite ra ano hoki koutou. Kua rongo hoki kou- tou ki te whakatauki na; —" Haere mai e whai i te waewae o Uenuku kia kai koe i te kai. " Koia hoki tenei, e rite ana au ki a Uenuku o te Rangi. Ekore e taea te tatau i nga hanga o toku whare. E taea ranei te tatau i te kiri- kiri o tatahi ? Ko te rite hoki ia. Engari me haere mai kia kite. Me haere mai me " te whakapuru ki tahi ringa, me te patu ki tahi ringa Na TATANA. TENEI TE HANGA ! TENEI RAWA ANO TE HANGA! HAERE mai te tane, haere mai te wahine, haere mai te tamariki, haere mai te katoa, ki te ora mo o kou- tou waewae! Kei au nga PUUTU KAHA, te mea roa, te mea poto; te mea matotoru, te mea rahirahi; te mea utu nui, te mea utu iti; te mea tane, te mea wahine. Haere mai tirohia. Ko taku whare koi tetahi taha o te rori i te ritenga ki te whare hoko rongoa i Nepia, i ko mai o te Peeke. Tikina mai, patua ! Na te WURU, Kai tui puutu. PANUITANGA. Tari o te Kooti Whakawa Whenua Maori. Akarana, Mei S, 1867. HE Panuitanga tenei kia mohiotia ai, Kei te nohoanga o tenei Kooti, Ka turia ki Greytown, Wairarapa a te 7 o Akuhata e haere ake nei, te whaka- wakia ai te take, a Anaru Tuhokairangi, e ki ana Kia riro atu i a ia te whenua, tona ingoa Ko Tupurupuru, Kei te takiwa o Wairarapa, i te Porowini o Poneke; he whenua na Te Kaninamu, Kua mate nei. NA TIKI Tino Kai Tuhituhi. TENEI TE TAONGA! TENEI te taonga kei au e tu ana, ara ko aku tera hoiho, ko aku paraire, ko te tini noa atu o nga hanga mo te hoiho, mo te kaata. He mea kawe hou mai no Ingarani, naku ano i kara- nga atu kia tuia mai mo toku whare hei hoko ki nga rangatira o Heretaunga. E tuia ana nga tera, me nga mea ka- toa o te hoiho i tenei whare. Na HOURA. TENEI! TENEI!! TENEI!!! TENEI te take o te tohungatanga kei a maua ! Ko te tangata e hiahia ana kia hangaia paitia tona tera me anga mai ki a maua. Ka tukua mai e te tangata tana tera pakaru, tana aha ranei, kia tuia e maua ekore e toro ka oti, to- na otinga me te mea hou tonu te kaha. Tenei kei a maua nga Tera hei hoko, nga Paraire, nga Kipa, nga Wipu, nga aha atu. Ko to maua whare kei te taha o te Peeke o Nui Tirani i Nepia nei. Haere mai whakamatauria. Na KAHIKOROWI raua ko POIHI. WHAKARONGO TE TANGATA HAERE! MEA ake, hei te tuatahi o nga ra o Hurae, ka tu tetahi whare Papari- kauta maku i tua mai o te arawhata i Tutaekuri. He ingoa mo taua whare ko te POROWINIHERA HOTERA. Ko nga patiti o aku pataka (ara nga tai- epa kai ma te hoiho) kua oti te tiri ina- ianei—310 Ingarangi mai nga kakano. Ko nga kai o taku whare mo te tangata haere ekore au e pai kia kino, kia iti ranei—tuku e pai ai kia ora rawa te ta- ngata koi ngau tuara ki au. Tetahi ko te WAKA MAORI niupepa ka puta tonu mai ki taku whare hei korero ma koutou. Na e mea ana au kia haere mai kou- tou ki taku whare whakamatau ai me ka haereere koutou ki te taone. Haere mai e whai i te waewae o Uenuku kia kai koe i te kai. Na HEMI AHITONE.

TE WAKA MAORI O AHURIRI. (WHARANGI PANUITANGA. ) PANUITANGA. KI NGA RANGATIRA o NGATIKA- HUNGUNU. KO MIRA raua ko RINITE tenei kei Nepia nga tino tohunga hanga wharo, me te mano atu o nga mahi Kamura—nga Whatitoka, nga Mata- pihi, nga Keeti, nga aha noa atu. He mea uta mai na maua i Ingarangi ra ano nga Raka, nga Inihi, nga Titi, rae nga mea rino katoa, mo nga whare e hanga- ia aua e maua—no reira i kaha ai, he mea whiriwhiri mai hoki. Ko te whare o Karaitiana ma i Tau- pata, i te rori putanga mai ki te taone nei, na maua i hanga. Ka hiahia te tangata kia hangaia e maua tetahi whare mona, ka kore ona moni e pai tonu ana maua ki te whenua hei utu. Ko ta maua mahi he mahi hohoro, he mahi pai. WHAKARONGO MAI. TENEI au to koutou hoa tawhito te noho nei maua ko WIREMU kei te WHATAAPUKA. Kai to hoko tonu maua i nga hanga me nga kai e hiahiatia ana e te tangata maori: —ara, he huka, he ti, he tupeka, he raihi, ho paraoa, mo te mano kai atu. Ko nga kahu; —he koti, he paraikete, he tarau, me nga kakahu tane katoa, mo nga kakahu wahine katoa. E tangohia ana hoki o maua nga kai e whakatupuria ana e nga maori; ara.. he kaanga, he witi, he taewa, he aha noa atu. Haere mai ki te tangata tawhito. Na WIREMU raua ko KENERE. Nepia, Pepuere 26, 1867. WHAKARONGO MAI KO au ra ano tenei ko NOIHU kei Nepia nei ano e noho ana, e hoko- hoko tonu ana i te taonga. Kua tae mai koutou ki toku whare, kiia hoko koutou i aku hanga, kua mohio koutou ki te ahua. Engari tenei nga mea hou kaore ano koutou kia kite. Ko nga tupeka o taku whare he mea kua oti te tapahi, kua oti te mirimiri— he huri nana i tapatapahi, e tu nei kei roto i taku whare. He tupeka pai rawa. he reka; te mate tapahi, te aha—ko te puru tonu, kai tonu. Kei tetahi taha o te rori i te Whare o te Kawanatanga i Nepia. Na ERUETI NOIHU. TENEI TO TOHUNGA KI TE HANGA WAATl! KO au, ko te tangata e tuhi atu nei ki a koutou nga rangatira me nga tangata o Heretaunga, ko au tenei ka- tahi ano ka tae mai i Ingarani ki tenei kainga mahi ai i taku mahi hanga Waati, hanga Tieni, me te tini atu o nga mahi whakapai tangata. No Ra- nana ra ano toku tohungatanga, no te Taone nui o Ingarani, te Taone e noho mai nei te Kuini. Kei reira te huinga o nga mahi pai, me nga tangata mohio. Koia hoki tenei, haere mai tirohia taku mahi. E nui ana te Waati, te Tieni, te Ringi, te aha noa atu, kei au e tu ana hei hoko. Ko taku whare kei tetahi taha o te rori i te Peeke o Niu Tirani i Nepia. \_\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_Na PERUA. TENEI te puranga o te hanga kei te i Whare o te HUTANA KAUA KO TE EAWINI, KEI NEPIA. Kua ki tonu te whare nui o te HU- TANA raua ko te EAWINI inaianei i te hanga hou mai no Uropi na runga mai i nga kaipuke nui nana i utaina atu nga huruhuru hipi o Heretaunga. He aha kia whakahuatia nga ingoa o nga taonga. Engari ko nga taonga katoa kei a maua, te mea paku, te mea rahi, kaore etahi i mahue atu. Kua kite ano nga tangata maori a tenei whare me te ahua o nga taonga e hokona ana e maua. Haere mai tangohia nga taonga hou. Na te HUTANA raua ko to EAWINI. PANUITANGA. TENEI au te tangata tawhito kei te whare hoko i ko wai o to Papari- kauta o to Kemara i te huarahi putangi mai ki te taone. Ko te WHARE O RANANA te ingoa o taua whare. Tenei nga TERA, nga PARAIREI, nga WIPU me nga aha noa atu, mo te tane mo wahine. Katahi tonu ka tau mai hanga i Ingarangi. He hanga, pai rawa aua hanga, e iti aua hoki te utu. Engari ma koutou ano e haere mai kia kite, mohio koutou. Na RAWHE. WHAKARONGO MAI TE NGATA HAERE HOIHO ! TENEI au to koutou tangata ki te hanga hu mo nga hoiho! hiahia te tangata kia haianatia nga wao o tana hoiho me haere mai ki te tangata hou whakamatau ai kia 1 koutou i te mahi pai. Tetahi o: mahi he hanga parau whenua. mahia e au te parau pakaru, anana ! te mea he parau hou tonu Ko taku whare ko te whare par mete i runga mai o PUKEMOKEMOKE Kua riro hoki i au taua whare. Haere mai whakamatauria te hou. Na WIREMU ROPITINI Nepia, Pepuere 22. 1867