Te Hoa Maori 1885-1910: Number 5. 01 June 1886 :: Niupepa: Māori Newspapers ::

TE HOA MAORL TE TAMAITI O AWHEREKA. (THE AFRICAN BOY). I TE hokinga mai o tetahi o a te Atua pononga i te Rawhiti, ka korero mai ia mo tetahi tamaiti o Awhe- reka i tahaetia mai i tona kainga, a, kua whakaponongatia ki tetahi Etipiana. Muri iho, ka hokona atu ia e tona ranga- tira, ki tona teina, he Kopata, e noho aua i Ihipa whakarunga. E ki ana nga Kopata, he uri ratou no nga Etipiana o namata, a, ko te ranga- tira hou o te tamaiti e kiia ana he karai- tiana. E ki ana nga Mahometa, no ratou nga tangata pononga katoa o Awhereka, no te mea, no ratou a Awhe- reka. I te kore kai whakaako, ka tupu matapo tenei tamaiti. I tetahi ra, ka mea atu tetahi wahine Mahometa ki a ia, " He aha koe te noho puku ai te ra Ramatana ?" Ka ki atu ia " He aha tena ?" Katahi te wahine ra ka whakamarama i a ia i te tikanga, me te mea atu, ki te kore ia e whakamana i taua ra ka haere ia i roto i nga karaitiana ki te reinga. He kupu whakamataku tenei, a, ka mea ia, " heoi ra, ka tapu i a au tenei ra a ka Mahometa ahau," a, rite tonu i a ia tana kupu, aru aua ia i nga ako a Mahometa ki ana akonga. Ka taka nga tau, ka ohooho te hine- ngaro o te tamaiti, oma atu ana i tona rangatira, a, ka whai mahi ano ia ki te whare o tetahi e kiia ana he Karaitiana. Ka taka he ra ka tae mai tetahi kai wha- katangitangi waiata hoki; ana waiata, he waiata whakapai, Karaitiana. Ka rongo tenei tamaiti matapo i te ingoa o Ihu. Reka rawa ki tona ngakau taua ingoa, me ona taringa ki aua waiata. Whakarongo tonu te tamaiti ki nga kupu o te waiata a te kai whakatangi. Koia nei, " He maha nga iwi e ki ana na Mahometa te whakapono tika, a, ko ia te tino poropiti; otira ko matou e mea ana, ko Ihu te Tama a te Atua. E ono rau ona tau i whanau ai ia ki mua atu o nga tau o Mahometa; Na konei, nona te whakapono tuatahi me te tika. Heoi nei ta tenei tamaiti i rongo ai mo Ihu, otira, kua whakaohokia e te Atua ki enei kupu, he minakanaka ki roto ki tona ngakau, kia mohio ia ki tera ingoa reka. Kahore i rahi ta tenei tamaiti rongonga ki nga korero o te Atua mo Tona Tama to tatou Ariki a Ihu Karaiti i taua ra. Otira kahore he kai whakaora o ta Mahometa whakapono, a, kahore rawa i tatu i rangimarie tona ngakau, he arahi na te Atua i a ia ki tera i mea nei " Haere mai ki Au, a, maku koutou e whakaokioki." Ka whakaaroaro ia ki nga kupu wha- katika o te waiata, mo te rongo pai o Ihu, a, ka oho ki roto i a ia te hiahia nui, te taea te pehi, kia whakaakona ia. Whaki tonu atu ia ki tona rangatira, me te tono atu kia akona ia ki te whakapono Karaitiana. Otira he karaitiana ingoa kau ia. Hoki ana ia ki tona rangatira tuatahi, a, pera tonu. I tenei wa ka rongo ia ki tetahi tangata nui, e meinga- tia ana he Pihopa, he kai whakaako i te whakapono Karaitiana; a, ka mea taua tamaiti, " katahi ka hopukia, e ahau tenei mea. Ka oma ia ka whakarere ano i tona rangatira, a, tae atu aua ki te whare o te Pihopa. Tango tonu mai tera, a ka mea atu ia, kia whakaakona ia ki a Ihu ta te Atua Tama, i waiatatia nei, e te tangata whakatangi waiata. Ka mea te Pihopa kia hia ake ano nga ra ka kite ano ia i a ia, a, me noho ia ki tona whare. Ki taua tamaiti, he ra roa rawa aua ra. Taka mai he ra, ka rongo ia ki te hiahia o te Pihopa kia haere atu ia, a, ka taupatupatu te tau o tona ate.

TE HOA MAORI. Ka me te Pihopa ki a ia, " kua tonoa mai koe kia matau ai ahau, hei te mara ranei he mahi mau, hei roto ranei i toku whare mehemea ka noho koe ki a au ? Hemo ana te ngakau o taua tamaiti; a, ka mea atu, "kihai ahau i rapu mai ki a koe mo te mahi, ki to mara, ki to whare ranei; i haeremai ahau kia akona ahau ki a Ihu." Pouri rawa te ngakau, ka hoki ano ia ki toua rangatira. Katahi ka hoi ona taringa, ka whaka- rongorongo ki nga kupu katoa o era i tata atu ki a ia, mo Ihu, e minaka atu nei tona ngakau. Kua hopu ia ko te ra tapu he ra no Ihu, a kua kore rawa ia e mahi i taua ra; whakatapu tonu ia i taua ra ki a Ia ko Ia nei te tama a te Atua. Otira e haere mai ana nga ra o te pai. Kihai roa, ka tae mai ki te taone tetahi kai kauwhau maori me te kauwhau ano i te murunga hara i runga i te whakapono ki te Ariki a Ihu Karaiti. Ko te tamaiti nei te tuatahi ki te hopu i te kupu a te Atua, " i mea te Atua kia marama, a kua marama." Ko te kau- whautanga o Ihu i pera me to te ra pu- tanga ake i te ata tu; kua hemo atu te pouritanga. Anana, te marama o te mata o taua tamaiti i tona rongonga i te kupu a Ihu, " He pono, he pono taku e mea atu nei ki a koutou, te tangata e rongo ana ki taku korero, a e whakapono ana ki taku kai tono mai, he orangatonutanga tona; e kore hoki ia e riro ki roto ki te whaka- matenga, e ngari kua whiti atu i te mate ki te ora !"—HOANI v. 24. Ae, i rongo ia ki te kupu a Ihu te kai whakaora kihai nei ia i late i te whaka- pono Mahometa. I whakapono ia ki te tononga mai a te Atua ia Ihu te kai whakaora, a no reira mai ano, kua matau ia ki ta te Atua whakaakoranga, ki nga mea e toru : e, kua whiwhi ia ki te ora- nga tonutanga ; e kore ia e riro ki roto ki te whakamatenga, no te mea na Ihu i pikau tona whakawakanga ki runga ki te ripeka; a kua whiti atu ia i. te mate ki te ora. I tenei wa, he hoa ia no ratou e wha- kaako ana i te rongo pai mo te oranga- tonutanga, i riro mai ki a tatou i runga i te matenga me te aranga mai ano o taua Kai-whakaora. E kai korero, ma tera tamaiti ranei koe e whakawa ? Mahara, i tupu koe i roto i te wa marama, kumea ana ia i tona kainga matua mahue he matapo ! I whakarere to tatou kai whakaora a Ihu i Ana mea pai katoa, i tuku i a Ia ano mo tatou, ko tona matenga te utu mo to tatou ora, taunutia ana Ia titia ana ki te ripeka e te penei ano me tatou. E kai korero, he paipera mahue noa ranei tou kei to whare ? kua whakakapia e koe o kanohi, kei kite koe, o taringa, kei kei rongo koe i nga kupu a Ihu? Kia mahara; kahore ke atu he kai Wha- kaora. " He kai whakaatu nga poropiti katoa mona, ara, ma Tona ingoa ka whi- whi ai ki te murunga hara nga tangata katoa e whakapono ana ki a Ia."—NGA MAHI x. 48. TE KINGI ME NGA PERE. (THE KING AND THE ARROWS). HE mea pai rawa te whakawhirinaki kirunga ki te kupu a te Atua. E kore rawa te matua e hoha ki te wha- kawhirinaki aroha a tana tama ki a ia; e kore ano hoki a ia e whakawhirinaki ana ki te Atua e mea, ka mutu, ka hoha ranei te Atua ki a ia. Me penei tatou; " He mate nui tenei, a, e tino tata mai ana te Atua ki a tatou." I te whakare- renga o Paora e te katoa i tona tuunga ai ko ia anake ki te aroaro o nga tangata nui o Roma, e mea ana ia, " Itu te Ariki

TE HOA MAORI. ki toku taha, nanu, hoki ahau i whakakaha." — 11. TIMOTI iv. 17. Hopu ana ia ko te Ariki kei tona taha, hei tino whakakaha i a ia i taua wa, a, me tino wha-whanga atu koe ki a ia ina raru koe mona. E rapu ana te Atua kia whakaokioki Ona tangata ki a Ia. Ko te mea tena e akona mai ana ki a tatou o te korero mo te Kingi mo nga pere, me te patunga ki te whenua. E whakahemo ana a Eriha, a, haere mai ana a kingi loaha ki tona whare ki te tangi mona; ko Eriha hoki, i nga tau maha, te kaha o Iharaira ; na tona whakapono ki te Atua i kawe mai ki a ratou te ora, i to maha o nga wa. Tono ana a Eriha kia whakapuaretia e tu kingi te matapihi, kia koperea he pere, a, ka, mea te poropiti, " Te pere o ta Ihowa whakaoranga, te pere hoki e ora ai i a Hiria," (II. KINGI xiii. 17.) hei whakautu ki to kingi, ma te Atua e whakaora a Iharaira i nga Hiriana. Ka mutu tena kupu ka ki atu ano te poropiti ki te kingi, E mau ki nga pere, patua ki te whenua." E toru tahi nga patunga a, kingi loaha ka mutu. Ka whakatakariri te tangata a te Atua mo te kaha-kore a loaha, mo te moa atu, e ngari mehemea i rima i ono nga patunga kua tino rara i a ia a Hiria, tena ko tenei, kia toru anake nga taahuna mona. Aue, he tokomaha o a te Atua tamariki e pena ana me kingi Ioaha na reira te tino mate ai i a ratou o ratou hoa-riri whakawairua, e timata tika ana a muri iho ka mutu te whawhai. Ko te mea tenei i whakatakariri ai te poropiti ki te kingi he mutu wawe. Kahore o hoa-riri Hiriana hei patunga mau. otira tera ano tetahi mea hei patunga ma ia o koutou, mo te Atua hoki. Kei Tona kaha anake ka riro i a koutou te mutunga. Na kona ka ki atu matou kia koutou, "Haere mai ki to matou matapihi kopere ai i to pere."Na, e rere ra, tapahi tonu ki te hau, na, ka tau ki te whenua. He aha te tikanga o tena pere '? Koia nei ; Ko te Atua kei to taha. Mana koe e whakaora mokonei kahore he wehi mou i o hoa-riri. Me te mea nei he whakaputa tenei, otira, e hara tenei i te kupu whakaputa a ka hapainga e te tamaiti e whakapono ana, a, e whakarite ana i a te Atua tono ki a ia. E marama ana matou ki te korero atu ki a koutou i tenei katoa pera hoki mo te poropiti i ki atu ki te kingi, otira, i tenei wa, me marama te koutou whakapono i a koutou mahi. Me patu uekaha a koe pu na ano ki te whenua. He pewhea te nui o te whakapono ? Pewhea te nui o te kaha mo te Atua ? Ka nui te matou hiahia kia tupu ake i o matou kai-korero, he ropu tangata whakapono kaha ma te Atua. Kihai to poropiti i mea atu ki a Ioaha kia hia ranei ona patunga ki te whenua, ma te kingi ake tenei e mahara noa, otira, i pouri te poropiti mo a te kingi patunga e toru tata. Ako ake nei, tokohia ra o koutou e kitea e matou i hopukia e te Atua, e tino mahi kaha motuhake ana Mona i te ao nei ? ME I MATAU KOE KI TA TE ATUA E HOMAI AI -HOANI 4. 10. (IF THOU KNEWEST THE GlFT OF GOD). TERA tetahi tangata ngenge i noho ki te poka-wai o Hakopa ; kua mai mo atu i a ia te whenua o nga Parihi. Ko Ihu ia. I haere aroha mai ia ki Ona ake ki te whakaora ia ratou i o ratou hara ; Otira kahore ratou i manako ki a Ia. I ngenge i koingo Tona ngakau mate nui i a ia ka noho i te ono o nga hawa ki te poka-wai o Hakopa. Tera tetahi wahine e haere mai ana me tona ipu ki te poka-wai. Ko ia tetahi e kore e kikiria atu e te Parihi

               TE HOA MAORI
whakai.  Ko  ia tetahi o nga whakari-
harihanga o Hamaria, a, haunga ano
tena; he rawa-kore ia e noho ana i roto
i te hara nui. Hore rawa ana minaka-
naka ake ko te tau ki runga i a ia te
kanohi Ona tera te mohio mai ra ki ana
mahi katoa.  Ea tae ia ki te poka-wai a
ka miharo ki te tohu atu a Ihu he Hurai,
kia whakainumia ia. "Ka whakahokia
mai e Ihu ka mea ki a ia, Me i matau koe
ki ta te Atua i homai ai, ki tenei hoki e
korero atu nei ki a koe, Homai he wai
moku;   penei kua tono mai koe ki a ia,
a kua hoatu e ia te wai ora ki a koe."
Kahore Ia i mea atu, ki te noho tika koe
a ka  whaka-wahine tapu  i a koe, ka
hoatu e ahau ki a koe he wai ora. Kore
rawa Ia i pera atu; i whakaaria e Ia
Tona mohiotanga ki ana mahi katoa o
mua.  Otira, ko te nui rawa mai hoki o
te aroha me te konohi i kitea atu ki tona
mata, ki roto ano hoki ki ona kupu, mo
te tangata hara, riro rawa atu tona nga-
kau  ki a Ia, kua tahuri tona wairua,
Kua  whakakitea te Karaiti ki a ia, waiho
iho te ipu haere ana ki te pa, ki tonu i a
te Karaiti, warewarea iho e ia ona hara
a ka mea  atu, " Haere mai, kia kite i te
tangata i korerotia mai ai ki au nga mea
katoa i mea ai ahau : ehara oti tenei ia
te Karaiti ?"
  E  taku kai-korero, e ngoto ranei koe
ki  te titiro atu ki nga kanohi Ona  e
mohio nei ki nga whakaaro katoa o to
ngakau, mai  ano i to tamarikitanga?
Ko o mea katoa i mea ai e tino marama
ana ki Tona kanohi, a, e kaha ana ranei
koe ki te mea, e hara koe i te tangata
 hara ? Ki a koe, he aha ra te puta atu
 ai i a Ihu te mea whakamatakutaku ki
 tenei wahine kino rawa ? A, he aha ki
 a koe te tikanga o era kupu  "Me  i
 matau koe ki ta te Atua e homai ai."
 Ko te tino mea nui rawa atu ranei tenei
 mo te tangata hara ? Ae, e pena ana
 hoki te ki a Ihu. Aha koa no tehea iwi
 ranei koe e te kai-korero he aha ranei o
hara, ko te mea matamua mau, e hara i te
wai o te awa, nga inoinga ranei o nga
wairua o  te hunga kua mate  atu, he
whakarite mahi tika ranei; Kahore, ko
te tino mea mau tenei, ko koe kia matau
ki ta te Atua homaitanga.
  E patai mai ana koe, kowai, a, he aha
taua homaitanga a te Atua ? Ko Ia i
tutaki nei ki taua wahine hara o Hama-
ria, ko Ihu te Tama o te Atua; pera ano
hoki me te mea i tuhituhia, " Koia ano
hoki te aroha o te Atua ki te ao, homai
ana e ia Tana Tama kotahi, kia kahore ai e
mate  te tangata e whakapono ki a ia
engari kia whiwhi ai ki te oranga tonu-
tanga,"  Ta  te Atua homaitanga  he
oranga tonutanga.  Ko ia kei a ia nei te
Tama,  kua whiwhi ki te ora; Ko ia
kahore nei i a ia te Tama a te Atua,
kahore he ora i a ia.
  E taku kai-korero, he mea homai noa
mai, Aue, i te mohio koe ki tenei. E
kore e taea te hoko e koe; e kore e riro
mai i a koe mo to pai. Ko Ia e matau
ana ki au mahi katoa me tou ahua i
naianei, e whakatu ana i a Ihu i ripeka-
tia ki tou aroaro, a Ihu kua ara ake ano,
a Ihu kua  whakakororiatia. E  matau
ana ranei koe ki a Ia te tino mea homai
noa, o nga mea homai katoa ?
  E  penei ana to ki, ko aku hara e tau-
maha ana e pehi ana ki a au me pehea
ahau ?  Me i matau koe ki ta te Atua e
homai ai. Ae ra a koe na ano, ahakoa
kua mahia e koe nga kino katoa o tenei
ao pouri, ahakoa ra, ko ta te Atua mea
homai he " whakaoranga i runga i Ona
toto," a, kei te nui noa atu tena i o hara
katoa.  " E horoia ana o tatou hara  e
nga toto o Ihu Karaiti o Tona Tama."
Ko  te take o Tona haerenga mai he
whakaora  i nga mea  e taunahatia, e
ruhatia ana, e ngakau pouri ana pena
 me koe. Me  whakapai ki Tona ingoa
 tapu, kua oti i a Ia te mahi whakaora.
   Ma te Atua e taku kai-korero e wha-

TE HOA MAORL kakite a Ihu Karaiti ki tou Wairua, ko reira hou ai te ahua o o mahi, tapu ai te ahua o to noho i te ao nei. Otira, ko te mea matamua tenei " ko ta te Atua ho- maitanga." C.S. KEI HEA TO KAINGA. (WHERE IS YOUR HOME ?) E TAKATO wharoro ana ahau ki runga i tetahi tima nui, tona ingoa ko F, e wha- kawhiti ana matou i te Pei-o-Pihikei ki to matou whenua; i anga mai i Hipiraata. Ka whai korero ki tetahi o nga heramana. Ka ki atu ahau, "Ko hea koe a ka u atu tatou ki Ranana ? Ano ra ko tera, " Kahore ano ahau kia ata mohio; ko aku whanaunga katoa kei Niu Ioka i Amerika, a i tae mai he pukapuka na taku papa, e ki mai ana, ka ngata to ngakau i te haereere noa, hoki mai ki te kainga, whakahau- ora ai i taku ngakau." Ka ki atu au, "kati ha, e aroha ana to papa ki a koe." Ano ra ko ia mai " Ae ra hoki, e aroha tonu ana a e kore rawa e mutu." Ka ki atu ahau "ko taku Matua kua aroha tonu nei ki a au, e aroha nei ano, a e kore rawa e mutu Tana aroha, kua tuhituhi reta mana ki a au e ki mai ana he hiahia Tona kia haere atu ahau ki te kainga." Ano ra ko ia. " Kei hea to kainga ?" Ka ki atu ahau. "Ko te rangi toku kainga tuturu, ko te Atua taku Papa, a, tonoa mai ana Tona Tama e Ia ki te ao nei ki te whakamarama i te ara moku ki te kainga. Me pewhea he haerenga mou ka tae ai koe ki to papa i Niu Ioka ?" Ano ra ko ia. " He kotahi tonu te huarahi me utu e ahau te kaipuke hei kawe i a au, me mahi ranei." Ka ki atu ahau. "Rere ke taku i tau; kahore e mahi mo taku pahihi, kua utua ngata- hitia hoki e taku Ariki atawhai e Ihu Karaiti; I mate Ia ki Kawari kia tuwhera atu ai te ara moku ki te aroaro o Tona Matua, a, Nana i utu taku nama ara aku hara; a, e mea ana Ia' ' ko ahau te huarahi, te pono, me te ora: e kore rawa tetahi tangata e haere ake ki te Matua, ki te kahore ahau."—Hoani 14. 6. E pewhea ana koe ki tena?" Ka ki mai ia. "Ki te aha?" Ka me atu au. " Ki te mahi i oti i a te Kara- iti ki Kawari i tona matenga, a Ia ' te Tika mo te he, kia arahina ai tatou e Ia ki te Atua.'— Pita 3. 18." Ka oho mai ia ka mea. " Anana! He tangata he ahau, a, he tino pono ranei tau e mea mai na i mate a te Karaiti mo te hunga he penei me ahau ?" Ka ki atu ahau. " E hara i ahau tena kupu whakamiharo, otira, na te Atua. Ko te kupu a te Atua e whakawhirinaki nei ahau, a, he toka tena e kore rawa e ngaueue." Hamumu puku ana me te mea nei e hopu- hopu ana ia. "I mate, te tika mo te he, kia arahina ai tatou e Ia ki te Atua; whakamiharo ana te tangi o tena kupu !" Ka ki atu ahau. " Ae, he kupu miharo tena, e hoa, otira e tino pono ana pera me te Atua he pono. ' Ko Ia (ko te Karaiti) i mate te Tika mo te he kia arahina ai tatou e Ia ki te Atua;'— Kupu miharo otira kupu reka, mo te wairua kua akona nei e te Atua kia whakapono."

Kihai hoki te Atua i tono mai i tana Tamaiti ki te ao, ki te whakahe i te ao; engari kia ora ai te ao i a ia. Ko ia e whakapono ana ki a ia, e kore e whakahengia : tena ko ia e kore e whakapono, kua whakahengia noatia ake, mona kihai i whakapono ki te ingoa o te Tamaiti ko tahi a te Atua, (Hoani 16,17) He mea ta e GEORGE COUTTS, ki te whare te Paipera pukapuka hoki. Karangahape, Akarana, Te utu kotahi pene, ka rere ma te mera e pene me te hawhe pene,—6 herini mo e rau. Published by GEORGE COUTTS at the Bible and Book Depot, Karangahape Road, Auckland. Price One Penny, by post 1½d., or 6s. per hundred.