Huia Tangata Kotahi 1893-1895: Volume 1, Number 6. 22 April 1893

HUIA TANGATA KOTAHI NAMA 6. HATAREI APERIRA 22, 1893 PANUI. Kia mahara nga hoa ki tenei kia tohu tonu ki nga Pohi Mahita, mo a koutou Pepa. Kei tukua noatia ki te He maha nga reta whaka atu mote ngaro o nga Pepa kua tae mai. He nui te raru raru i pamai kia ahau mo tenei ahua. Heoi taku he Pohi atu i nga Pepa i runga i te Rarangi ingoa. E takoto nei i toku ringa. Na te Etita

HUIA TANGATA KOTAHI. tau, E ngari pea kei tenei Paremata Pahi tia ai taua Motini, mete whaka tuturu hoki i te wahi hei tunga mote Paremata mo ia tau mo ia tau. He nui te mahi onga Hapu keite marae o te Paremata, o te Kotahitanga i te Waipatu, he whaka pai i te marae, mote Hui, ine nga wahi Tahunga kai, kia pai mote Hau, mete ua. Kia takatu noa ai te Tamariki Wahine i roto inga taki taki, me nga whare umu. ara nga Mokopuna a te Raupare raua ka Hinekiri, Nga Wahine ra, i ngaro ai nga tangata o Heretaunga kite Poo, i nga ra o te Hautapu raua ko Tuwhaka Whiurangi, i kitea ai, to te tane ahua tanga, B ki ia ra i te Waiata mo tenei matenga tangata kite Poo. Note 4 o nga ra o te marama nei a ngati Kahungunu ki Wairarapa, i tae mai ai kite Waipatu, te toko maha mete mea e waru tekau tatou, kua pai hoki to ratou marae tainahi, Ko etahi tonu tenei onga moko puna ate Raupare raua ko Hinekiri ka kori nei i runga i te marae o te Kotahitanga, te haonga ra ate ngakau ki tenei tikanga nui. I na hoki he maha nga tikanga hui, a te Maori whaka pau noa i te kai, me era atu mea, a ko-aua tikanga he tikanga kore kore noa iho, i tenei ka turia nei i raro te ra e whiti ana. Kua tae mai te Reta a Hirini Te Kani Atakirau, o Kaiti Kihipane, raua ko Himiona Te Kani o Uawa Taraku Pei, mete rua Pauna i tukua mai e raua i roto i taua Reta hei utu monga Pepa kia raua i te tau. Kua tae mai te Reta a Wi Pewhairangi o Tokomaru mete Pauna i roto mote Pepa kia i a ite tau. Kua tae mai te Reta a Eruera Kawhia, o Tuparoa, mete Pauna i roto hei utu mote Pepa kia ia. I kitea ki roto i te pepa o Akarana i keretaone, Amerika, te kau ma waru tangata, i mate ite Awhiowhio pakaru katoa nga whare e mahara tia ana tera e tae kite hawhe, miriona pauna te utu mo nga mea katoa i pukaru ite Awhiowhio. I te makete Kapia (Kauri Kamu) i Ranana e whitu rau e rima te kau paka ara keehi i hokona ko te utu mo te tana e noho ana kite wha te kau, me te rima te kau pauna te utu. No roto ano ite Nupepa o Akarana e wha rau tangata, Maori, Pakeha i hui ki Waiuku, kite whakatuheratanga ite whare o Henare Kaihau.. Kua kite matou i roto ite nupepa Herara, ka whakawakia ete karimana minita Maori ate Riihi mo te whakapae a te Riihi ia te karimana raua ko Temete mo ta raua hoko ite Umutaoroa Poraka. Kua tae matte Reta a Hari wharerangi o Waikaremo: ana, he Pohiri i te Pepa nei he tuku mai hoki ite mo te Pepa kia ia i te tau. Kua tae mai te Reta a Atama te Hiroa, o Mangonui, he mea mai kia, tukua atu te Pepa nei kia ia, mote ono marama, he tuku mai hoki i te Tekau herengi Kua tukua te Pepa kia ki a ia i te 15 o Aperira, ki ; Waiaua Mangonui. —Etita Kua tae mai te Reto ate Puru Hawea, o te Teko, be mea kei whaka mutua te pepa kia i a.

HUIA TANGATA KOTAHI. Kua tae mai te Reta, a Wiremu Weka, o te Wainui Whangaroa, he mea mai kia tukua atu te Pepa nei ki a ia, Mana e tuku mai i te Pauna mote tau. Kua tae mai te Reta a Hiki Makawa, o Whenua kite Whitianga he mea mai kia whaka maramatia ano, te ahua o te Pepa nei PAREMATA I TE WAIPATU. I te 13 Aperira, 1893, 10 karaka ka noho te whare Kote mahi tua tahi i whaka ritea i tenei nohoanga, kote Rapu i te Tika ite he ranei o nga Pooti, Whiriwhiria ana he Ko miti oti ana, ko ko ia te nei Kepa Taitoko P. Temari P. Tamanuiarangi R. Wharerau T. Whiua W. Taiaroa K. Kaitaia Nuku hia ana te whare mote Mane 17 o nga ra, kia whai taima mote Komiti, ka tuku a hoki te korero ki nga iwi i te marae, I pau katoa taua ra inga iwi, ko nga korero o nga Rangatira i taua ra, he korero whakakaha Tautoko hoki, I te whakaro, kia ahu i runga i te nei tikanga, ara I runga tonu i te wani tuatahi tuarua o nga kupu i Puta ia te Hara te Tumuaki i te whaka puare tanga ai o te whare, i te 11 o nga ra., Menga kupu whaka marama o Mangakahia, king i Rangatira ki nga Hapu Menga iwi i hui kite Marae, ara mote tikanga o tenei Kotahitanga, e whaka haerea nei i raro i te Tiriti o Waitangi. O tira konga kupu onga Rangatira i taua ra, i whai tonu i runga inga kupu ate Haara, te Tumuaki ara i te kaha i te ua ua i te Manawanui mo tenei Kotahi-tanga kia Pumau. RARURARU I RUATOKI. He korero enei na T. M. Hanapiri Roia o Tuhoe i taia kite Nupepa o Akarana. Kia mohio koutou ko tenei Ruri e hara ite ruri kawanatanga, ite mea e hara ate kina ite kai ruri mote kawanatanga kote karimana anake te tangata e mohio ana kite toke i tukua mai ai ate kiria i nga ra timatatanga o Pepuere ki Ruatoki kite whakahaere i te ruri, ina hoki i tono etahi o nga Maori i mua, kua maha nga tau, kia whakamanaia to ratou tiwhikete e te kooti whenua Maori ko taua tono kaore hoki i mahia, i waiho noatu ete kawanatanga, Na e ui ana nga Maori he aha te take i puta ohorere mai ai tenei ruri ite mea kua maha nga tau i tono ai Tatou, waiho noatu ete kawanatanga, kahore rawa i mahia, he aha hoki to take i tukua mai ai ko te kiria ite mea kote Pohita, ke te kairuri i tono ai ratou, kua korero mai ano nga Maori ki au, i whakaatu ano ratou kia te kiria. mehemea ka haere ia ki runga ite whenua ruri ai ka puta he raruraru, a tika tonu, na he aha te take i waiho noa ai nga take ruri o mua, a he aha hoki te take i homai ai kote kiria kite wahi o te Pohita te tangata i whakaaturia ai e nga Maori, mate karimana pea e whakahoki enei patai e mohio ana hoki koe i whakaturia mai tetahi hoa mahi mote minita Maori ko taua tangata ko Timi Kara, mema Maori mote taha tai rawhiti, a haere ana aia a Timi Kara kia kite i nga Maori o te Urewera i mua i te putanga ote raruraru, whakaaetia ana e Timi Kara, ki nga Maori kia haere te ruri mate rohe i whakahuatia i reira e nga Maori, no te ruritanga a te kiria pakarutia ana e ia taua whakaaetanga, kua haere ra taua hoa minita hi whea, ina koki kote takiwa tika tenei mona te haere ki reira, itemea ka taea e ia tenei raruraru te whakamutu pai, koia hoki o raua ko tona hoa minita e mohio ana kite reo Maori, B tika ana kia mohio nga tangata mehemea kua haere a Hone Timi Kara ki whea, a mehemea he aha te mahi kua mahia eia mo tona utu e £600, e tino kii ana au kaore rawa e tika tenei mahi, i kii ate karimana minita Maori, ki nga tangata o Ruatoki e tuturu ana te whakaaro ote kawanatanga kia haere tonu tenei ruri, a kite puta he raruraru ka tonoa mai e ia e 20 pirihimona kite kore e nui era ka tonoa mai kotahi rau, me era atu korero rupahu, kore noa e wehi nga Maori ki tona korero, engari ka whakaaro penei nga Maori, he aha ra i tohe tonu ai te kawanatanga kia haere tonu te ruri, o to matou whenua o Ruatoki, e rua nei te kau ma rima mano eka he mahara pea kia tapahia atu tetahi wahi hei utu ite ruritanga, ae koia tonu tenei, notemea kaore a ratou a te kawanatanga wha rau, rima rau pauna ranei hei utui te ruri koia nei anake hoki te whenua mahi kai a te Urewera, no reira ratou e wehi nei kei riro, koa ratou kai hoki e mahi a ana i ranga i taua whenua, a ka hoko atu kite pakeha, kia riro mai ai he putea ara he taonga mo ratou, me era mea atu e hiahia tia ana e ratou, ko nga tangata tino tuturu ki taua whenua, e riri ana, itemea ko te hu nga e tono nei kia ara te ruri e paku rawa ana to ratou kereme kite whenua. I te putanga ote raruraru, nui rawa nga tangata i haere mai ki an patai ai mehemea he aha te take i tukua mai ai nga hoia, he mahara pea ka oma matou, kaore, haere ana aua tangata kite Pirihimana kia homai

HUIA TANGATA KOTAHI. te take o taua noho he tatari kia tae atu au ki i Puketeraki kia korero mai ratou, io ratou kupu whaka he mo te kotahitanga, me ta ratou, koro pai kia tu ai Raniera Erihana tetahi atu ranei hei mema mo taua takiwa. I te 30 onga ra o Maehe 1893 ka haere au ki Waikouaiti kite noho ki runga i te noho anga kai whaka haere Pooti, kua tae noa mai hoki nga tangata whaka tu, 1 me nga tangata tautoko mo Raniera Erihana, ki reira, tatari ai, I toku tae nga atu ki Puketeraki, haere ana au ki te Whare o Raniera Erihana me nga kai Tautoko Raniera ko te kupu mai a Ramera Erihana, "E Taiaroa kei a koe te mana katoa kua tukua mai kia koe, kotaku kupu atu tenei kia koe, kanui te kino o nga korero o te Runanga o te Po nei, e Taimaha ana nga kupu a Tame Parata, M.H.R., ka tono au kia koe kia aroha koe, ki te whaka kore i te Pootitanga mema mo tenei taki wa mo Waikouaiti, kaore a ku pirangi kia waiho e nei take korero hei korero, me whakarongo koe e Taiaroa ki taku inoi, Ite mutunga o te korero o Roto i te whare, ka mea a Taiaroa me haere tatou ki waho, kia rongona nga korero a Tame Parata, M.H.R., me ngati huirapa. Haere ana a H. K. Taiaroa, a Raniera Erihana, a Timoti Karetai, a Henare Karetai, a Maki Maaka, ki waho ; ka panui A. Taiaroa ite mana mona, ka mutu te Panui. Ka tu a Tame Parata M.H.R., ko tana korero tenei, ko wai tenei tangata a H. Mangakahia, kaore au i te mohio ki tenei tangata kia rongo mai koe e Taiaroa, me koutou i haere mai, kaore aku pai ki tenei mahi. kaore hoki; aku pai kiia whaka tu mema mo tenei Takiwa, kore rawa atu, kaore i te pai nga tangata o Waikouaiti, ko ahau tonu i te Pooti mema mo te kotahitanga i tera tau 1892, haere ana aua mema, ki taua hui a Raniera Erihana, kaore aua mema i haere mai, ki te whaka marama mai i a ratou mahi, i mahi

HUIA TANGATA KOTAHI. Mangakahia he mea whakatu ia na nga mema katoa o nga motu erua, her upoko whaka-haere mo te Runanga ote kotahi tanga kei te pena hoki me te kawana, kei te pena me nga Minita, ote kawanatanga, e whaka pono nei nga tangata, katipa e pai ana kia ratou, ko aua tangata minita he mea whakatu na nga mema i kowhiria e te iwi, na te tunga o taua minita kua mana ratou, E mahara ana au, he mana pena to Mangakahia i runga i te mana o te iwi maori. Kati mo, tena mo to kupu me te kupu a Ngati Huirapa, e kore koutou e pai kia tu he mema mo te takiwa o Waikouaiti.. Ka taea noatia te whakatu mehemea e hiahia ana tetahi tangata kia tu ia kaore e taea te whakahe, ka taea noa tia hoki e nga tangata kua haina ki te Tiiti te whaka tu he tangata ma ratou, hei mema mehemea ka pai ratou mo runga i to kupu e Tame Parata e korero nei. koe, he take takahi naku ia koutou, me ki atu au kaore au i te mahara pena, kaore hoki i te takahi engari he whaka haere tonu naku i te mana kua tae mai kia au i te mea hoki kua waiho i naia nei tenei mahi hei timatanga ma nga maori o Nui Tireni Mo to kupu e ki nei koe he hohoro no tenei panui. Me ki atu au kua tae mai nga Panui Pooti mema i Tukua mai ki te Runanga o Waikouaitiko nga tangata i kia hie kai whaka-haere ko Teone Parata me Hipi Otira kaore koutou i whai whakaaro ki taua mahi hie titiro iho ma nga uri Tupuranga kaore koutou i te mahara ki tenei mahi ki te kotahitanga moi te iwi maori Kanui toku miharo i tenei ra, ki toku rongo nga atu kia koe e Tame Parata, M. H. R. e ki mai nei koe i whakaae koe i tera tau ki te whaka tu mema mote Runanga ote Tiriti o Waitangi ria koutou hoki i whaka tu a Raniera Erihana mo Waikouaiti i te tau 1892 No tenei tau kua kore koutou e tahuri ki taua mahi, ka tuturu toku mohio na koutou i aua tangata i tono hei mema na koutou ano e nei Ture koutou e tu nei kua whakaatu mai nei koe no runga i to ratou mahi he i kore ai koutou e hiahia ki taua mahi i tenei ra Mehemea e tino pouri ana koutou i tenei wa mo runga i to koutou pouri ki nga mema-kua mutu nei, e mahara ana au he mea pai pea ma koutou me tuhi pukapuka mai koutou i naia nei hei whaka marama atu maku ki nga tangata nana au i tona mai, 'kia mohio ai ratou ki to koutou kore pai ki tenei kotahitanga. Ko Timoti Karetai I haere mai au irunga inga panui kua whakamarama atu nei a Taiaroa me Tuhi pukapuka koutou kia Taiaroa. Henere Karetai mo to kupu e Tame Parata e ki nei i haere mai matou ki te takahi ia koutou kaore matou i whakaaro; pena He maha hoki ou taenga ake ki Otakou kia tu koe hei: mema mote Paremata, waihoki i haere mai matou mo nga mema mo to kotahi tanga o te iwi maori he pena hoki tenei mahi te mema.

                             HUIA TANGATA KOTAHI.

kaore ratou i mea kia rere atu ratou ki waho ote mana

ote kuini. Engari he mea ma taua. Kingi me tona

kaunihera e hoatu he tikanga ki nga iwi ote motu e

whakarongo ai ratou ki te ture a ma te kawanatanga

ote kuini e whakamana tana mahi.

7- He nui nga tangata i ngakau pawera kei riro o

ratou whenua i nga mahi ate kawanatanga hou no



   8. I puta i roto i aua whakahaeretanga nga  whawhai

 me nga raruraru i mate ai nga iwi Maori i roto inga

 

 taumaha.

   9. I roto inga whawhai katoa ote iwi Maori ratou

 kote Pakeha T muri  mai  ote tuhinga ote Tiriti o

 Waitangi  tae noa mai ki tenei takiwa, he nui nga

 Maori i uru kite taha ote kuini whawhai ai ki o ratou

 iwi Maori ano.

   10. Mehe mea kaore i whakaurua aua Maori ki roto

 ki nga hoia 

 kaa peia atu nga Pakeha, kua haere.

   11 Ite tau 1865 

 " Kooti whenua Maori, " hei kimi inga tangata pono

 tika kinga whenua o nga iwi me nga hapu ara i runga

 inga tikanga Maori.

   12. Kote mahi a taua Kooti i kino i te timatanga

 mai rano, note mea i tukua (e taua Kooti) nga whenua

 a nga iwi me nga hapu, kinga tangata kotahi tekau

 anake, na i runga i te ture i mahia e te kawana tanga

 hou i whaimana taua kotahi tekau kite hoko atu i nga

 whenua  ate iwi nui tonu. Konga moni utu o aua

 whenua  potitia ana hei moni ma ratou ake, i

  whakapaua noatia atu ranei.

    13. I runga i tana tikanga kua riro, ko taua tekau

  tangata hei kai whakamate ite whenua mete iwi. Kua

  tu ko ratou nga tino tangata, no ratou ake te whenua

  kote iwi hei pononga.

    14. Note kitenga ote kawanatanga  hou, ara te

  Paremete ite he ota ratou mahi tuku inga whenua o

  nga iwi ki te tekau tangata, a kaore i kiia hei kaitiaki

  noaiho aua tangata tekau mote iwi, katahi ka mahia

  tetahi ture ke, i te tau 1867. Ko taua ture i mea, me

  tuhi ki roto kinga pukapuka ote Kooti nga ingoa onga

  tangata katoa no ratou te whenua, me te tekau tangata

  ano, no reira kua kore e ahei taua tekau ki te hoko kite

  mokete ranei i te whenua ote iwi 

    15. Kite whakaaro a o koutou kai inoi, kotaua ture

  ote tau 1867 te ture pai atu onga ture katoa i mahia

  ete Paremete monga whenua Maori.

    16. Ite tau 1873 i mahia eto Paremete tetahi atu ture

  rereke noa atu, I taua taki wa ka timata te nui haere o

  nga raruraru me nga mate oto iwi Maori. Ko a matou

  kawenga e waha ana i nui haere te taumahatanga tae

   noa  mai  ki ienei  ra: 17. Kua nui haere inaianei te pouritanga mete kino

  ote mahi ate Kooti Whenua  Maori, He mea whaka

   kino tangata ia e hara i te mea whakapai tangata.

     18. I runga inga ture i whakaturia i te tau 1878, i

   muri mai hoki, ne nui nga tangata Maori i kiia no

   ratou ake nga whenua ote iwi katoa a kua hoatu he

                                            

mana  kite tangata kotahi ruarua ranei, hei taki mai ki

 runga kite whenua ote iwi nui tonu, I nga kereme a nga

 Pakeha hoko whenua riihi whenua ranei.

   19. Ko tenei mana ote tangata kotahi, hei homai

 raru raru kirunga ki te whenua ote iwi Kaore i kitea

 i roto inga iwi Maori i mua, note mea na te iwi katoa

 na te hapu ranei te whenua.

   20. I runga i tenei tu mahi ate tangata kotahi kua

 whakanohoia nei ki runga kia matou e ngature i mahia

 e te Paremete, kaore e anei ia matou te whakahaere i o

 matou whenua  te hoko te aha ranei. E penei ana

 matou  mete, kahui  hipi kaore he  hepara e atiatia

 haeretia ana piko atu piko mai.



   21. Kua whakaitia kua whakakuaritia hoki matou

 nga Maori e nga ture i mahia e te Paremete i te

 whakahaeretanga hoki a nga Kooti Whenua Maori,

 kote mana   o nga. rangatira, me  nga  ariki, kua

 whakangaromia  ko matou kote iwi nui ote motu nei

 kua pakarukaru, ko nga iwi kainga kua whakamatea.

   22. Ko  o koutou  kai inoi e hiahia ana kia  ata

 whaka-haerea nga whenua e toe ana kia matou i runga

; • i te ata tika, mete wkakaro mohio heioranga mo matou

 me a matou tamariki, tetahi kia ata tahuri kinga mahi

 ahu  whenua kia whai hoki ki ta te Pakeha ki tana

 mahi ia ana rawa.

   23. E hiahia ana o koutou kai inoi kia whakaturia

 mai e tahi ture e ahei ai matou te mahi i o matou

 whenua   ara nga  wahi  e paingia ana  e matou

 hei ngakinga whakatupuranga kai, ko nga whenua

 e toe aha e kore e nohoia, e mahia ranei e matou ka

  whakaritea ata ki nga Pakeha he tikanga e nohoia ai e

    24. E mohio ana o koutou kai inoi tera ano e taea

  e nga iwi me nga  hapu, te whakahaere i a ratou

  tikanga katoa me o matou rawa, mehe mea e tukuna

  ana matou kia pera.

    25. E kore rawa e taea te ata whakaatu i te katoa o

  nga hee, me nga mate e pa ana kia matou, me o matou

  matou iwi, i runga i te whakahaeretanga o aua ture e

  korero nei matou. Kua nui nga tau i whakaarahia ai

  e matou to matou reo kite whakahe ki aua ture otira

  he maumau korero noa ia.

    26. Kaore matou e mohio ana ki tenei tikanga, ara

  konga tangata whai-matauranga e tukua ana e nga

  tangata ote motu nei ki te Paremete hei kaihanga ture

  tika, otira e waiho ana matou  e aua  tangata, kia

  takahia, kia whakamatea i a tau i a tau. I na hoki e

  kiia ana he mahi i nga mahi pai mote iwi Maori ta

  nga Kawanatanga katoa e hiahia ana, kaore he mahi

  kino.

    27. Hua noa he tika, kia mohio to koutou Paremete

   rangirata ki nga he e korero nei matou otira kua rongo

  matou e iti ana te whakaro ki te taha maori konga

  karanga me nga inoi a matou kia whakaorangia matou

   e rite ana kite reo tangata e wawaro ana ano he hau.

 No konei matou ka inoi ki to koutou whare Rangatira

   kia tukua mai he mana kia matou e taea ai enei mea

   ara: —

    I. He whakahoki  mai kite iwi maori te mana

   whakahaere i o ratou whenua.

HUIA TANGATA KOTAHI. II. He tuku mana kinga komiti maori e ahei ai te 1 whakaputa tikanga monga whenua Maori me nga whenua kaore ano kia whakawakia i -roto i te kooti Whenua Maori. Tetahi, mote whewehe nga o nga kereme, me te whakatu kai riwhi ara kia rite tonu te mana o aua komiti maori ki to te Kooti Whenua Maori inaianei. III. Kia whai mana nga tangata Maori o ia Poraka o ia Poraka ki te whakatu komiti whai mana ki te I whakahaere tikanga mo ratou whenua. IV. Kia whakaturia he komiti hei. Pakeha etahi he maori etahi, hei whakaoti i nga tautohetohe whenua a nga Maori ratou ko te Pakeha, te kawanatanga ranei.. hei titiro hoki ki te ahua onga ture taimaha me nga hokonga whenua me nga riihi, me nga whakataunga, I me etahi atu, mate katoa o muri mai ote tuhinga o Te Tiriti o Waitangi. V. Kote hoko ate tangata kotahi i tona hea, ahakoa ki te kawanatanga ki te tangata noatu, ranei katia e mana i te ture mehe mea kaore i wehe wehea te whenua e hokona ana kia marama ai tona takotoranga. PARAMATA. No te Turei 11 Aperira, 1893, i te toru karaka: o te ahi ahi ka Puare te Paremata te Kotahitanga i raro i te Tiriti o Waitangi. Pahi o te toru karaka ka hui nga tangata kite wahi kotahi E wha tekau pea Iari te matara tanga i te whare Paremata He mea arahi atu e te Peene a Heta Tehaara te Tumuaki I muri ia te Haara kote iwi katoa e haere ana, i te taenga kite whare ki tu te Pene i waho whaka tangi ai ka tomo te Tumuaki menga mema, kite whare, ka noho Te Tumuaki kite Tia ka karakia imuri. Ka tu mai te Tumuaki, ka whakapai ki nga mema mete iwi katoa, ka mea, kia ora nga mema, menga iwi. o nga motu e rua kua hui mai nei kite Waipatu. Kia o ra ano hoki nga iwi kaore nei ano i uru mai, ki tenei tikanga i runga i nga Motu e rua o Aoteroa mete Waipounamu, kia ora tahi tatou, kupu tuarua. Kia manawanui kia kaha kia na ua ko tenei mahi, i waiho e nga tupuna, mo tatou he mahi kau ta tatou, kaua e hoki atu kinga mahi Kawanatanga, e whaka patia nei kite moni, kia manawanui, ki tenei mea hei o ra ranei, mo tatou hei pehea ranei Huihuinga tua toru kote tuunga tua toru tenei o te Tiriti o Waitangi, a kote tuunga tua rua ote Paremata, ote kotahi tanga o te iwi Maori, a Aotearoa mete waipounamu, i