|
loading...|
|
Huia Tangata Kotahi 1893-1895: Volume 2, Number 50. 09 February 1895 |
|
|
1 1 |
▲back to top |
HUIA TANGATA KOTAHI.
NAMA 49. HATAREI, PEPUERE 9, 1895. PUKAPUKA 2
Takua mai te whangai i mua ka rere atu te
Manu. E hara i te tika ma te hunga kua uta i
tana Pepa e utu te Pohitanga ki te Hunga kaore
ano i utu.
Ko te utu mo te pepa nei ite tau, kotahi
pauna, ki te tuku mai te tangata i tana pauna,
ite Pohi, me Rehita rawa, ka tuku mai; ko te
tuhi me penei.
Kia Ihaia Hutana, Etita o Huia,
Hehitingi Nepia.
PANUITANGA.
Kupu whakamarama ki nga hoa ki te tuku
moni mai koutou, mote Pepa nei, me tuku mai
i nga moni ota o nga Poutapeta, kaua i nga
Pane Kuini, he mea ua ua te homai moni mo
nga Pane kuini i konei.
Tenei kei te Tari o Huia nga, Pukapuka wha-
ka Kawenata o te Paremata Maori, o te Kotahi-
tanga, i tu nei ki te Waipatu, ite tau 1802, me
to tau 1898, kua whakakotahitia te Pukapuka,
ki te hiahia te tangata me tono mai ki te Etita
u Huia, Hehitingi Nepia, me tuku mai hoki te
rua herengi, ka takua atu te Pukapuka i te
Meera.
HUIA TANGATA KOTAHI
HATAREI, PEPUERE 9, 1895
KOTAHI PUTANGA ITE WIKI
" HUIA E "
HUIA TANGATA KOTAHI,
TOROA WHAKAPAI TANGATA.
E NGA hoa i tawhiti, e rango-
na aua, a e rere nei nga wha-
karo me nga tikanga i roto ia
Huia. tena ra koutou. Naku koutou
i mea kia tata, he mangai he man-
gai, he kanohi he kanohi titiro
atu titiro mai, aha koa i tera
motu i tenei motu, aha koa i
Wharekauri, meera atu wahi, me
te mea kei roto i te whare kotahi,
e whakawhanaunga ana tetahi ki
tetahi. Heaha kua kua rautu i
konei taku rere atu i runga i
tenei ahua hei pupuri i te tika-
nga whakahoa me te whanaanga-
tanga o tetahi ki tetahi. Otira kia
mau ki te aroha, kia n ki nga
tikanga pai, e tupu ai ki te nui
me te ora. Kua oti te whakama-
rama e ahau kia koutou te ahua, i
Penei ai to koutou manu, a kua
matauria e koutou, nga huarahi e
whai kaha ai me te ahua e ngoi-
kore ui, otira ko tenei rapunga e
hara i te mea kua oti te kaha, e
ngari e whakamatau atu ana me
kore e oti i te iwi taua tikanga,
kua rapua noi i runga i tenei
ahua whakahaere mo te manu.
No tenei ra tonu i noho ai te
nohanga tua rua o te Komiti o
Huia, mo te Perehi Motuhake, a
i te mea ko te rangi tonu tenei e
puta ai te Pepa. No reira te uru
ai nga tikanga e whakaotia e te
Komiti mo taua Perehi Motuhake
ki tenei Pepa, otira kei te Komiti
ano te whakaro. Penei ka tuhera
ano tona mangai, ka paepae ano
toua taha ki te hari atu kia kou-
tou e te iwi otira kowai e matau
ki o Apopo.
TENEI tetahi korero matauranga
e kitea ai te Pono me te tika i
runga i ta te whakarite whakawa,
e rite ai ki ta Kingi Horomona i
whakatau ai e kore ai ranei e
rite. No te mea ko taua Keehi
he Keehi whakararu i te Mahunga
o te Tiati me nga whakaro
mohio a tena hoki koutou e
raruraru i taua mea nei. pera
tahi ano me te Tiati. Inu hoki
kaore ano te Tiati i whakaputa i
tana whakatau mo tana Keehi.
Tera tetahi tangata i Ruhia, he
tangata kua Inihua i tona tinana,
mo tona o ranga, i runga i tetahi
moni nui. A ko tetahi wahine,
i Pera ano, ara i Inihua i tona
tinana, mo te moni nui ano,
otira i pai tenei tangata ki-tenei
wahine, a marena ana kia raua, i
te roanga o raua i moe ai ka puta
tetahi whakaro kia raua kia wha-
ka Pumautia tetahi tikanga i
waenga ia raua mo o raua Inihua
mu o raua taonga katoa i te mea
kaore a raua tamariki. Ko ta
raua whakikitanga tenei. Kite
mate kote wahine i mua o te
taane, me riro i te taane te moni
Inihua o te wahine, a ki te
mate ko te Taane i mua me
riro ki te wahine te moni Ini-
hua. Otiana tena tikanga ia
raua, he maha pea nga tau i muri
mai ka eke raua ki tetahi kaipuke
e rere ana ki te taone nui o Take,
no te taenga ki waenga moana ka
tutuki ki tetahi kaipuke pakaru-
tonu atu ko nga tangata i runga
e 200, mate katoa I te mea kua
mate nei raua, katahi karapu
nga whanaunga o te Taane kia
whakariterite ratou ko nga
whanaunga o te wahine, mo raua
taonga katoa, i whakaritea ra e
raua i to raua oranga. Kamea
nga whanaunga o te wahine kia
ratou ana rawa, no te mea ko te
taane i mate tuatahi, kamea tetaha
ki te Taane kia ratou nga rawa i
runga i ta ratou whakaro ko te
wahine o raua i mate tuatahi,
heoi i runga i te Pakeke, katahi
ka kawea ki te Kouti. 1 runga ia
ratou korero i te aroaro o te Tiati,
kaore rawa he Pono hei mea, ae
ko te taane i mate tuahi ko te
wahine ranei, i te mea i Pakaru
te Kaipu ko i paremo hoki raua
ki te moana i taua haora pu ano,
Otira i runga i tera ahua tautohe
tohe katahi ka karangatia e te Tiati
e tahi Takuta hei kai korero mo
te ahua o te mate Pera. Ka mea
nga takuta, ki te taka rurua te
wahine me te taane ki te wai ko
te taane o rana te mea e mate tua-
|
|
2 2 |
▲back to top |
HUIA TANGATA KOTAHI, HATAREI, PEPUERE 9.
tahi hei muri ano te wahine. Heoi
kihai-te Tiati i whakatau i runga
i te whakaro mohio a nga Takuta,
meana te Tiati ki nga taha e rua
kia rapua mai anu he kai whaka-
pono, e taea ai te whakapono, ae
ko te Taane i mate tuatahi, a ko
te wahine ranei, a kei runga i
tenei ahua e takoto ana tenei
keehi inaianei,
NO HERETAUNGA
TEKAU ma rua etahi tangata i whakawatia
i Peina, Inia, mo to ratou huringa ki te
taha hauhau Tokorua o taua hunga he pirihi
no tetahi karakia he Putihi te ingoa. Ko
aua pirihi-i whakatauria kia whakamatea,
ko etahi kotahi tekau i whakataua kia noho
i roto i te whare herehere a mate noa. Kaati
i muri i te whakataunga, ka tu mai taua
hunga ka tono kia whakawatia o te kooti
nui tonu o Inia ratou, a whakaoetia ana.
No te whakawatanga whakataua ana e tana
kooti kia mate katoa aua tangata.
Kotahi tetahi ngarara kei roto i te moana
e noho ana, ko taua ngarata mehemea ki te
poroa tetahi wahi ona ka ora tonu, a ka
noho tonu mai hei ngarara ano. Aha koa
pewhea te maha o nga poronga, ka pera
tona. Mehemea ka poroa tetahi pito o
tetahi ka homai hei mahunga mo tetahi ke
atu, ka hono ki tera kua motu ra te waero,
ka ora tonu, a ka rua hoki nga mahunga.
Kotahi tetahi mea whakamiharo i kitea i
te rua kari taimana o Kimiri. Ko taua mea
he pouaka taimana. Ko nga taimana i roto
e rua tahi. I te taha o te ruma o aua tai-
mana ko tetahi ruma paku, i roto ko tetahi
poraka e ora tonu ana. Ko taua poraka
be paku noa ake, a he nui hoki te hohonu o
taua Paka ki raro o te whenua.
Kotahi tetahi whiu kau i te taha ki Poiha-
kena e haere ana i roto i tetahi marangai.
He nui te kaha o te whaititiri i taua takiwa.
Ka roa e haere ara ka puta tetahi hiko, mate
ana toko iwa o roto i te tekau ma waru o taua
whiu kau nei.
Kanui te kaha o te ka o te ngahere i runga
o Rimutaka.
K ua rite i nga kai whakahaere o nga terei na
o Wairarapa me Poneke kia whakahokia te
uta o nga tereina e haere atu ana i Poneke ki
Wairarapa i nga Wenerei. Ko te roa o taua
wahi e 70 maero. Ko te utu mo tu karaihe
tuarua kotahi herengi me te hikipene. Ko
taua tereina he mea ata whakarite mariu i
waho atu o era e haere nei i ia ra i ia ra.
Kua kahitiria ka noho te Paremata o te
Koroni ki Poneke a te 21 onga ra o Aperira.
•
Kua kitea inaianei tetahi aiahi kaipuke hei
rere haere i te takiwa. Ku taua ahua kaipuke
na tetahi tui tamariki noa i kite. Ko tona mea
tuatahi he paku noa. No muri mai ka mahia
e ia tetahi mea rahi; katahi ia ka peke ki
runga, ka whakahaeretia e ia. Ko te tere o
tona kaipuke e wha tekau maero i te haora
he hoe kei runga, he hoe kei muri penei i te
hoe tima. Ko taua tamaiti kei Amerika. Kua
timata ia ki te mahi i tetahi mea nui ake
inaianei.
PANUITANGA KI TE IWI.
———*———
Ite nohoanga ote Hei o te KAMAPANE o
HUIA NUPEPA i te 19 u nga ra o HANUERE 1 95
i te Tari o HUIA i Hehitingi, whakaotia ana kia
whai mana te rango a te tangata i te Hia ko-
tahi mo te kotahi pauna, nuku atu kite kotahi
tekau, Piki atu, kotahi pauna mo te Hia.
Ko ngu kai whakahaere hoki moni ko
Wi Parotene (Broughton;
Hori Ropiha
Teira Tiakitai
Peni Te Ua.
Ko nga tangata e hiahia ana ki tetahi Uia
mana me tono ki aua tangata, ara o te takiwa
e tata anu ki aia.
PANUITANGA.
——— ———
Ki nga Mema o te PAREMATA o te
Kotahitanga o te lwi Maori.
He powhiri atu tene ia koutou kia tae
tinana mai koutou ki te Hui ka tu nei ki ROTO-
RUA a te 7th o nga ra o MAEHE 1895. Kai
noho atu koutou i taua r,
Hoi ano
Na te Kahui Wananga nui o te Arawa.
petera Pukuatua,
Tumuaki.
WAEA MAI.
O
NGA MOTU I WAHO ATU I
NUI TIRENI.
———+———
TIRANA.
TOKIO, Hanuere 3O.
Kua tae mai nga tangata mau mai i
te maungarongo o Haina ki konei. Ko
tetahi o taua ope he tangata no Amerika,
Ko tona haere mui he awhina i te haere
a Haina e haere nei ki te whakamutu i
te whawhai.
Kua hinga tetahi o nga pa o Waihe-
vvai i te Tiapanihi. Ko te ahuatanga o
te whakaekenga i penei: —he mea waipu
e nga manuao i te tuatahi, no mur iho
ka whakaungia nga hoia, ka whakaekea
hoki e turu nga pa, u ka hinga kotahi.
Kua mutu te paku mai o nga pu o
Waihewai inaianei.
Pepuere 1.
E run nga ra e whakaekea ana a
Waihewai ete Tiapaaihi. Inaianei kua
oma u Haina. Ku nga tangata o Haina
i mate e rua mano. Otira kei H Haina
ano tetahi
am nga mea whawhai Kei a uaina ano
E rua nga poti topito o te Tiapanihi i
i te whakaekenga i
ne nui e tangata i mute o nga taha e
rua.
INGARANGI.
RANANA, Pepuere 4.
WIWI.
PARIHI Pepuere 5.
I puku tetahi rua mahi waro o konei a
ku nga tangata u roto i taua rua i mate e
rima tekau, a he nui i mate akiko. Ko-
tahi tekau u taua hunga i raro kua taea
oratia ake. Kei te kuria tomiti i inaianei
nga mea kei raro.
TIPANA.
TOIKO. Pepuere 4
Kua paahitia e te Paremata o konei
ko te putake mote whakamutu i te wha-
whui i waenganui i a Haina raua ko
Timana kaore ano kia oti.
HAINA.
HANGAHAI. Pepuere 4.
He nui te kaha o te whawhai i wae-
nganui i nga manuao n te Tapanihi me
tetahi o nga pa o Waihewai. No te roa-
nga e whawhai ana katahi ka whakau-
ngia atu nga hoi o te Tiapanihi ki uta
ku whakaekea te pa, a hinga ana taua
pa. Ko taua pa ko Renekungutunu. He
nui te tau ata i mate o nga tahu e rua.
Ko nga manuao kei te whawhai tonu.
Ko te mahi a te Kawana o tetahi wa-
hanga o Haina ara o he poro i
nga kaki o nga tangata i oma oma atu i
Kua mau etahi apiha o
tetahi u nga manuao o Amerika i nga
tangata Tinikianga he wahangu no
Haina. Ko te take i hopungia ai mo-
te tunga o tetahi o ratou i tetahi o aua
apiha. I tukua atu nga hoia o taua
manuao ki te whakahoki mai i aua apiha,.
kaati kaore ano kia mohiotia tu ratou
haere.
Pepuere 5.
Kei te kahu tonu a Haina ki te arai i
te Tiapanihi i te pa n Kunguhungu. E
kiia ana tera e puta tetahi whawhiti nui
i waenganui i a Haina me te Tiapanihi
i Nuitianga. Kei te mahara a Haina tera
e hinga i a ia te Tiapanihi.
WAEA
NUI TIRENI.
———«———
PONEKE Pepuere 4.
Kua timata te uiui inainei mo te keehi
o te Waatara Wi, i whakataua ra i te tau
1889 kia tekau tau mona ki roto i te
whare herehere, mo tona puhanga i K
Turanga Karauria mo runga i tetahi raru-
raru i waenganui i a raua mo tetahi
whenua ko Omahu te Ingoa. Ko taua ui
ui he men kia whakaputaina ia inaianei
i te mea ka ono ona tan e noho ana i roto
i te herehere.
Kua puta te kupu a nga mema Maori
ara a Wi Pere, Ropata Teao, me Hone-
ratou whenua, a kua tono hoki ratou kia
haere nga Maori ki Rotorua ki reira
whakarongo ai. a whakahaere ai hoki i
te ara hei mahinga ma ratou.
HE KORERO NO RUHIA.
———+———
I nga ra o nga Emepera o mua ka
puta tetahi korero ko te wairua o tetahi
o nga Emepera kua mate kitea ai i roto
i te whare karakia. Ko te ingoa o taua
whare Karakia ko Ihu ku I roto i taua
whare ko tetahi whakapakoko no Meri.
Ko taua whakapakoko i kapi tunu i te
whakapaipai. Ko taua Emepera i mate
nei ko Arekahanara II. Kotaua Eme--
pera i mua. 1 tetahi ra i muri mai o te
matenga o taua Emepara, ka haere te-
tahi tangata ki roto i taua whare kara-
kia nei Ki te inoi. Ka roa ia e inoi ana
|
|
3 3 |
▲back to top |
HUIA TANGATA KOTAHI, HATAREI, PEPUERE 9.
ka puta ake tetahi wairua i mua tata
atu i a ia. Ko te ahua o taua wairua
pera tonu me te Emepera kua mate ra.
Ka mataku te tangata nei. Heoi ano
tona mahi inaianei he titiro tonu ki te
wairua ra. Ka roa e tu ana te wairua ka
titiro mui kia ia, ko te ahua e tu ahua
pouri ana. Roa rawa ia e tu ana, katahi
ka haere atu ki te whakapakoko o Meri.
ka tuturi ki raro, ka inoi. Ku mutu ka
matika ka nuku tata atu, ka ngaro. I
muri ka hoki te tangata nei ka korero
ki ona hoa.
Ko ratou he hoia tiaki i taua whare
karakia. Ka kataina ia e ona hoa mo
tonu korerotanga i kite ia i te wairua u
te Emepara. No tetahi rangi mai ku
tonoa e ia ona hoa kia haere ratou ki
roto i taua whare karakia, ka whakaae
hoki ona hoa kia haere ratou. Ka roa
ratou e noho anu i roto i te whare kura-
kia ka puta ake ano taua WH rua u ka
haere atu no ki mua o te whakapakoko
ra ka tuturi nga turi ku inoi. Ku mutu
te inoi, ku haere i roto i te whare ra, ka
tata mai ki nga tangata e titiro atu nei
ka tu mai ka titiro mai, roa rawa ka
haere atu ka ngaro hoki Otira ko nga
mea e titiro atu ra kaore i mataku,
engari kaore ratou i haere utu kiu tata
ki taua wairua. Te hokinga atu o te
hunga i haere mai nei kia kite, katahi
ka korerotia utu ki nga tangata u Areka-
hanara III. to ratou kitenga i te wairua
o tona tuakana. He nui te pouri o taua
tangata i tona rongonga i tenei korero.
Ka roa ia e whakaaroaro ana, katahi
ka meatia e iu kia hui te Hinota o te Iwi
ki te titiro i te ahua o taua mahi. Ka
hui te
ko te putake pera ai te wairua o te
Emepera, na le mea he tangata mahi ia
lwi ki te inoi mu te wairua o taua Eme-
para. Te rongonga o te taina i taua wha-
katau, katahi ia ka pouri ko taua whaka-
tau he whaka kino rawa i tona tuakana, a
ko tenei me kore atu taua whakatau. No
tetahi ru mai, ka karangatia e ia ona
Titekitiwhi, ara tangata hopu i nga.
tangata mahi kino. Ka hui hui mai
taua hunga, katahi ano ka whakaatu ia
i tonu pouri, a ka tonoa atu e ia tetahi o
ratou ura tana i tino hiahia ai. Ka
whakaae mai hoki, no tetahi ra mai ku
haere te tangata ki roto i te whare kara-
kia huna ai. Ka rua ia e nohu ana i
reira, ku puta oke te wairua ra Aha
koa te kaha o te titekitiwhi ra. mataku
tonu ano ia.
Te putanga tonutanga ake o te wairua
nei kua haere atu ki te whakapakoko o
Meri, ka tuta atu, ku tuturi ki te inoi.
Ka roa e inoi ana, ka haere atu u ka tata
atu Ki muri u te wairua nei, katahi ka
titiro atu ki te whakapakoko ra, a kua
kite rawa atu ia kua kore katoa etahi o
nga whakapaipai o runga, katahi ano
taua tangata ka tino kore rawa he ma-
TE
WEROHANGA
I
ETAHI WAHINE I RANANA,
————•————
Tenei kua tae mai ano te rongo n nga
mahi kino, ki nga wahine i Ranana.
Kaore ano kia mohiotia te tangata kei te
mahi i taua mahi kino. Ko taua tangata
he kahu wahine una. engari kaore ano i
mohiotia he wahine tonu ranei taua
tangata, he tane ranei. Kua tokorua nga
wahine kua werohia e taua tangata ki te
naihi, engari kaore i mate. Ko te mai
tuatahi i werohia he wahine na tetahi
tangata ko Heine te ingoa. Ko taua
wahine kei roto i te hohipera ia e takoto
ana. Koia enei ko ona korero i te taenga
atu o nga pirihi ki te ui ui i te ahua o
tona werohanga etaua tangata: --" Ko
ahua he wahine nu Taare Hiene, kui
arahi kooti a Meitimete Ko to matou
kainga ko Hauwere. 1 haere ahau ki te
hoko mea maku i nga toa. No taku hoki-
nga, kaore tihau i haere ma te tino ara
ki to matou kainga, engari i haere ke
ahau ma tetahi ura ano. 1 ahau e wha-
kawhiti atu ana i te huarahi, ka kite atu
ahau i tetahi wahine e tu mai ana i
tetahi tahu o te huarahi. Heoi ano taku
i mohio atu ai he wahine taua tangata,
engari ki taku mahara ehara i
Kaore ahau i mohio he arai karepe ano i
tona kanohi. Ko tona roa ki taku ma-
hara e rima putu nuku atu ranei. Noku
ka roa e haere ana i tera taha o te hua-
rahi, ka takuri ake ahau ki muri, ka
kite ahau i taua wahine nei e haere ana i
muri i ahau.
HE TAMAITI I TAHURI KI TE KAI
NEERA.
•———*——
Ko tenei korero mote mahinga te-
tahi takuta i tetahi tamaiti wahine,
tekau nga tau. Ko te mate o taua
tamaiti he kainga Neera. 1 penei te
ahua o taua korero. No tetahi ra ka
tonoa ma tetahi Takuta ko Koria te ingoa
e tetahi tangata kia haere atu kia kite i
tona tamaiti. Ka haere taua tukuta kia
kite i taua tamaiti e takoto mate ana.
Tona mahi he titiro ki te ahua o te mate
o taua tamaiti, a kore nua iho e mohio.
Ko te mahi a taua tamaiti he ruaki tonu,
ahakoa pewhea te hoatu rongoa, he pera
tonu tona mahi. Kaore taua tamaiti e
whakaatu ki te ahua o tona mate, heoi
ano tana he whakamanawanui tonu ki te
mamae.
No Akuhata 4, katahi ano ka ata
atea te ahua o tona mate. • No te ruaki-
tanga ka rere mai tetahi neera 1 inihi
te e rua. No te pataitanga atu kia ia, ka-
mahi ano ia ka mea mai, ae ko nga Neera
i horongia e ia e rima. No te whawha
tanga i te puku, ka mohiotia kanui nga
mea kei roto e maro ana. Ka kimi taua
takuta i te ara pai, kaore i kitea e ia,
katahi ka tonoa tetahi atu takuta ko
Mai Ropihana te ingoa. Ko taua
takuta he tangata tino mohio. Te
taenga mai u taua takuta ka
tirohia, katahi ka meatia e ia kia
tuakina te puku o taua tamaiti.
Ka tonoa ki te matua, ka whakaatia mui
e te inatua. Ka tonoa atu ano tetahi
takuta kia haere mai hei hoa mo raua.
Ka tonoa atu ano huki tetahi tangata
kia haere mai hei hoa mo ratou. To
taenga mai o enei e onoa nei, katahi
taua takuta nei a Ropihana ka haere
ake o te puku. Ko te rahi o te puare e
roa, e toru tekau ma toru nga taake neera
pakupaku, ko te roroa o aua mea timata
i te hawhe inihi tae atu ki te kotahi
inihi. Tekau ma rua nga neera rarahi,
e toru nga patene haate, kotahi te pine
Ka tuia te puku o taua tamaiti ki te
RONGO O
TIAPANIHI ME HAINA.
———*\_\_\_\_\_
|
|
4 4 |
▲back to top |
HUIA TANGATA KOTAHI, HATAREI, PEPUERE 9.
manuao o Tiapanihi i haere atu ki wai-
hewai, i waho mai o taua motu nga
manuao o Haina e tiaki mai ana katahi
ka whawhai nga manuao, a karoa e wha-
whai ana ku puta te tahi o nga manuao
o te Tiapanihi ki muri whawhai tonu atu
tenei manuao ki ta motu, me te whawhai
tonu atu unu i waho te nuinga o nga
manuao, a tera ano tetahi ope Hoia o te
Tiapanihi kei uta e haere mai ana, e
toru tekau maero te matara i waihewai
te whakaunga o tera ope ki uta,
urawa tera ki uta katahi nei ka whaka-
eke ngu manuao kua whawhai nei ki
waho o waihewai, he rite tonu te kaha o
nga Repo u runga o te motu me te
Pu a nga Huia i te ao i te Po, otira
no te Ata po ka whakahekea nga Hoia
o te manuao ki uta i runga i te kaha
tonu mai o te pu u tonu atu ki uta
whakaekea tonutia atu te pa o runga o
taua mota i huri katoa nga hoia ki te
moana, kaore i kite i tera ope e haere i
ta, marama rawa ake ka horo, te pa. u
kahoro hoki tetahi pa o uta i te ra ope e
haere ra i uta, i taua ra ano, I te whaka-
hekenga nei o nga Hoia o Tiapanihi: ki
uta me te whakaekenga nei o te Pa he
nui o Tiapanihi i hinga, u ku Haina
noki te pupa, a i te whakaekenga nei o
taua mo u kotahi te Manuao o Tiapanihi
pakara engari kaore i totohu, e toru
Topito, i tutohu, na ngu tini. Repo o te
motu me nga pa o uta i Patuku, a kua nohia
e Tiapanihi taua mutu, e rite ana taua
motu me temea kote raiti whakamarama.
o te wahapu o Waihewai, ko te whaka
mau hoki tera o te Tiapanihi kia taea e
ratou taua motu, kia taea ui e ratou te
Awhina nga ope hoia whakaeke i nga
pa o uta, ku nga pa o uta atu i taua
motu kua horo nua atu i te kahu o nga
Repo o taua motu, a kei te haere tonu te
rongo kaore ano i mutu e whawhai o
nga Manuao i waho o Waihewai.
Tenei te mea r. ui hei titiro ma tatou
mo te whawhai ka turia mai nei ki
hewai, kua rongo hoki koutou ki nga Hoia
u te Ingarihi, me te Wiwi, me Tamana,
te tino, o Waihewai. a e kore tatou
ehoa e rapu ana, tena ranei e pehea tona
tukunga iho, ina kawea atu u Tiapanihi
e te waingohia kia piri ki nga Keeti u
Waihewai, kei reira nei te Ingarihi roe
Wiwi me Tiamana, pea kei te uru ana
iwi ki nga pakanga nei. Otira e kure
ahau e mea ka pehea ranei tona tukunga
iho. Engari tirohia nga Karaipiture, hei
whakaatu kia tatou aha koa mehemea
koia tenei te WH e tae ai ki te ringihanga
nui o te toto mea akenei puta, me te wa
e tu ai te Anatikaraiti, ki mua i nga iwi u
te ao, hei whakapo ehe, e kore hoki e
puta noa mai te Anatikaraiti nuu te riro
rano o te Rangatiratanga o te ao i te-
• tahi kingi, i runga i le mahi o te Pi ka-
nga nui whakaharahara. No reira kia
mahara tatou, he toto to tatou oranga, a
ko taua oranga kua tukua kia tarere ki
runga i te whenua, ano he mea tikanga
kore, aha koa nga toto n Haina. me Tia-
panihi e tarere maira ki te whenua me
te moana, e ritetahi nua kiu tatou, a e
kore huki e hapa iu tatou, te pera, ki te
hapa hoki ia tatou, penei kua be te
Karaipiture, ko tenei e kore e hapa tu
nga Karaipiture, a kei ia tangata anu U
whakaro Kia rere ki roto i nga pa kahi
me nga whakangunu rakau, o te Rongo
pai o to tatou Ariki
tatou rite rite ki atu era iwi. te whai wha
kataunga ringa hei whakamanamana
tanga whakawehi ki era atu iwi. No
reira, he nu nui tonu mo tatou ko te
WHAKAPONO. —Na te Etita o Huia.
RETA TUKU MAI KI TE
ETITA.
——*——
E kore e tau ki te Etita te he o nga
korero e tukua ana mai kia taia
ki te pepa nei.
ETITA O HUIA.
Moawhango.
Patea,
Hanuere 3O. 1895.
Kia Ihaia Hutana Etita o Huia, ehoa
takua. tu ena whai korero poroporo aki
kia rongo oku Hua. Hemihi poroporo aki
na Winiata ratou ko ana tamariki i whai
korero ai Iti i matou, nga ingo a n aua
tangata.
Heoi ano
Na Matene Tekaro.
Heoi ano
Kaiapoi,
Pepuere 4, 1895.
Ki te Etita o Huia.
Tena ko —Ehoa utaina atu aku korero
Hei titiro ma nga iwi e noho ana inga
NGAITAHU, kore rawa he
Mana aki i penei me tenei manaaki a
NGAITAHU ia whanganui.
NGAI-
TAHU, NGAITAHU
te Iwi manaaki atu whai i te tangata ma
te ATUA koutou e tiaki e maaki i runga
ano i te Ingoa u to tatou Ariki o IHU
KARAITI, a maana ano tatou e whakaro
atu o tatou ra I tenei ao
Heoi ano
Na Haruru kite Ranei.
Terahui,
Hanuere 28, 1895.
Kia Mohi Atahikoia e taku hoa
tena koe tenei kua kite i te
panui mote hui o te Tiriti katu
ki Rotorua 7 o nga ra o Maehe e
whaka atu ana a hau kia koe kite
tumuaki o te whare runanga ote
kotahi tanga o te Tiriti o Waitangi
e kore pea a wau e tae i te ahua
mate u taku tinana, te tahi kote
kooti o tu matou whenna i whaka
atu ai ahau. Kei rapurapu nga
mema i te take i ngaro ai ahau i
tenei tunga o te Hui kite ngaro
mai au koia nei ngu take heoi
na tou hoa aroha.
Anaru te Kahaki.
Mema o te Whare Ariki.
Kahore he kai riwhi.
PANUI.
KI TE ETITA O HUIA.
E Hoa tukua atu tenei panui ki nga motu e
rua, o Aotearoa mete Waipounamu: —E wha-
kaatu ana kia. kite nga hoa mema ote Paremata
ote Kotahitanga, i raro ite mana ote Tiriti o
Waitangi, kote I o nga ra o MAEHE mete 2 o
nga ra, nga ra tino pai ena mote haerenga ki te
Hui ki Rotorua.
Ko tenei panui monga tangata e haere ana i
runga tima, ka u ki Akarana, ma runga tereina
mai i reira ki Rotorua.
PENI TE UA,
\_\_\_\_\_\_\_\_\_\_ TIAMANA.
E rua tekau mano iari kaone, hokona
i ranga te utu iti i roto i nga toa o
PARAITA MA
NEPIA ME HEHITINGI
KOIA ENEI KO NGA UTU—
Timata atu i te 4½, 5½. tae atu ki te 6½
Kia tere mai ra, kei te horongia tonutia e te
Pakeha, ano he Parera e horo aua i te pupu
ngata ko te rite.
Heoi ano
PARAITA.
PANUITANGA.
TENEI TONU NGA PUKAPUKA
O TE
AROHA O RANGI KIA PAPA
KEI ROTO 1 TE
TARI O HUIA
B TAKOTO ANA.
KIA TERE TE TONO MAI I TETAHI MA
KOUTOU.
KO TE UTU E RUA HERENGI ME TE HIKIPENE.
Heoi ano
P. I. HUIA,
Tari o Huia,
Hastings.
HEHITINGI, HAKU PEI NIX) TIRENI.
HE mea Perehi e TEOTI me IANGA a he me
panui e IHAIA HUTANA, me TIMOTI WHIUA, a
taro i te Komiti o te Kotahitanga.
HATAREI, PEPUERE 9 1895.