Te Tiupiri 1898-1900: Volume 1, Number 30. 26 July 1898

THE JUBILEE. Maori Newspaper No. 30 Vol 1 TE TIUPIRI JULY 26, 1898. WHANGANUI. HURI 26, 1898. SMITH & MILLWARD FORWARDING SHIPPING & CUSTOMS AGENTS. COAL AND PRODUCE MERCHANTS TAUPO QUAY, WANGANUI. Telephone, No 96 P. O. Box 60 TE METE ME MIRIWATE, HE kai tukutuku taonga i runga inga Kaipake Tima ranei. He kai whakahaere Katimaute Me te hoko nui i te waro, me era atua mea. TAUPO KI TIRITI, WHANGANUI. Nama o te Terewhono, No 96. Namama o te Poake o te Poutapeta No. 60. KARAITIANA ME NUMANA. Kite hiahia koe kite hikoi ki a rite kite haere o tenei wa, me tango koe i nga hu o KARAITIANA ME NUMANA. Awanui Tiriti o, Whanganui. If you want to march with the Times, wear CRICHTON & NEWMAN'S BOOTS. Avenue, Wanganui.

Vol. 1. ] Tuesday, July 26, 1898. Huri 26, 1898. [No. 30 PATU KAI WAIPIRO. KUA tino mohiotia e te whaka- aro o ia tangata, o ia wahine tenei mea te kai Waipiro he kai e patu ana i te tinana tangata, ara he whakapo- auau i te whakaaro, e kore e anga nui ki te mahi i nga tikanga nunui e ora ai tona whanau he kukume ke atu i te tokomaha tangata ki runga ki taua mahi haere ai. Otira kua matakitakitia tena e ia iwi, e ia iwi, o nga iwi katoa o Nui Tireni, kei te penei hoki nga whakaaro na te kai Waipiro ka riro atu nga whenua nga taonga, na inaianei kua hoki mai te whakaaro, ki te ata titiro marire i te mate raua ko te o ra kua ngawari haere taua kai nei te Waipiro. A kua whakamutua hoki te hoatu Waipiro ki nga wahine, Otira kaore i te ata tupatoria taua ture, ki te haurangi hoki te wahine, kaore e mohiotia te tangata na ana i whan- gai ki te Waipiro, e tino pai ai taua Ture, me tapu rawa taua kai ki nga wahine ki te kitea e haurangi ana me hamene e nga Pirihimana, kia mohiotia ai te tangata na ana i whangai kia rite ai ki ta te Ture arai i taua kai i te Waipiro. Na inaianei kei te penei hoki nga wahine heaha i katia ai kia tatou i kore ai ki nga tane. He tika hoki tenei patai hua atu i hanga he Ture mo te Wahine me pa hoki ki te tane kia tapu nga tahi raua ki taua kai kia rite tahi ai raua te ora, te mohio te pai; ko tenei kaore he ture hei arai i nga tane ki waho o nga paparakauta, me te inu Waipiro, heoi ano te ture he here i te tangata kai Waipiro mo nga marama, me nga takiwa e mutu mai ia te kai, he takiwa ka kai ano. Na titiro tatou ki te kino o taua kai nei o te Waipiro, ko te tahi Pakeha he mema, i tutu i roto i te Whare Paremata i runga i taua kai nei a te Waipiro. Me tahuri nui tatou ki te tautoko i te hunga turaki i taua kai nei kia tahuri ai te wahine te tane me nga tamariki ki te mahi oranga mo ratou, ma konei e toe ai nga whenua, me nga rawa. Kua tu te whare patu i taua kai nei i te wai- piro kei Whanganui nei, a kua maha ! nga Pakeha kua mahia e taua hunga i ki te rongoa patu i te hiakai o te tangata ki taua kai, tera pea nga rangatira Maori kei te hiahia ki te whakarere i tana kai, engari na te puku i whakahoki kia kai ano i taua taru kino, Heoi te mea tino pai, me uru ki roto ki te hunga patu i te Kai nei i te waipiro, " whakama- tauria. —KOTAHI PUTUNGA O TE PEPA I ROTO I TE WIKI. —

Jubilee, Tuesday, July 26, 1898. [2] Te Tiupiri, Huri 26, 1898 Whakaaturanga. (Ko nga korero ano o te hui ki Papawai). Paraire, 10th Hune, 1898. 10 a. m. Ka tuhera te Whare. I te aroaro o TAMAHAU MAHUPUKU—Tiamana ½ haora ahau e ngaro ana. Ka tae mai he rahi aua whakamarama mo te Tiriti nei. Ka puta aua korero mo te Kingi kaore i runga i tana nohoanga o mua, ina hoki kua tuku mai ia ki te Whare koia ahau i ki ai kei te kite ia kia tatou no reira ahau ka ki me tahuri mai me whakakotahi kia tatou. &c., &c. I puta taua korero mo te kupu kia whakanekehia he mema mo te Whare o runga i Poneke. E tino tautoko ana ia i tenei kupu me he mea ka tutuki. Tetahi o ana korero mo te whaka- neke inga mema Maori mo te Paremete nui o Nui Tireni e tautoko ana ia. Ka tae taua korero ki tona take i tae mai ai ki konei ko te Pire Poari. I runga i tana titiro kua piri te kawanatanga Pakeha ki te kotahitanga i runga i te mea kua homai e ia tenei Pire ma tatau e whakatikatika. Ka korero ia mo nga korero a te Pirimia i Whanganui i konei hoki (Papawai) mo te Pire nei ara tana kiia- nga koia nei ta te kawanatanga i mahi, engari ma te Iwi Maori e whakatikatika i ta , ratou i kite ai he tika, engari kia tere te mahi i mua o te tuheratanga o te Paremata, kia whai taima ai te kawanatanga. Koia ahau ka ki mahia kia rite ki ta tatou i mohio ai he tika, ma taku whakatikatikanga (tuhaina aua). Ka korero ia mo nga painga e puta i tenei Pire 1st, ka mutu nga tangata e whakaturia ana e te Kawanatanga hei hoko whenua e pau nei nga moni e £43, 000 £ 23, 000 ranei, ka mutu nga ateha era moni ano ka kore, ka mutu nga Roia nga kai whakahaere e tango nei i te moni nui &c., &c.,. Neke aua i 12 a. m. ki te 1. 15 p. m. 1. 15 p. m. Ka tuhera te Whare. PARATENE NGATA—Whakaatu ana kua tae mai te reta o tona Iwi whakaatu mai ko ratou e mea ana kia wehea o ratou whenua ki waho o te Poari, ko tetahi kia whakatika- tikaia te Pire tenei ano ta ratou whakatika- tika nga i te Pire. Ka mutu ka korero ia i taua whakaaro i aua whakatikatika i mahara ai ia hei pera mona. Ka korero ia mo nga mate o te Iwi Maori. He mangere, moe huihui, e atawhai a etahi i nga mangere, he kore e tuku inga tamariki ki te kura, &c., &c., Ka anga kia Waikato taua korero, kia huihuia ma tona whakaaro ki o enei katoa, a kia tahuri hoki ki te whakatikatika me nga Iwi i konei i te Pire nei. Me tana ki kaore ia e mohio ki te take o te Tiriti, me te kotahita- nga e pakaru ai me tautoko i te Pire nei. Engari e tika ana ka pakaru tetahi wahi o te Tiriti ana te wahi tuarua o te rarangi tuarua ara ko te arai inga hoko, e whakatuheratia nei e te Tiriti. Ki taku mahara ki te nga- wari tatou ki o tatou hoa Pakeha tera e taka noa mai etahi tikanga kia tatou a o tatou hoa i runga i te whakaaro kotahi. Mo nga tiwhikete anga Phrenologist mo te tangata e toru oku pera. I whakaaturia nei e Manga- kahia. He hoa he hanga noaiho taua mea Kaore au e whakapono. Ka mutu taku korero, engari ka tu ahau kia pataia ahau e tenei whakaminenga. RAWHITI—Patai ana. R. REWETI—Patai ana. E. TE KAHU—Patai ana. KIPA TE WHATANUI—Patai ana. R. REWETI—Patai ana. Kaore i ea i te kai korero. TARAUA UTIKU—Patai ana. POROKURO AITUA—Patai ana. MANGAKAHIA—Patai ana. Neke ana te Whare i te 4 p. m. Ki te 5. 45 p. m. Ka tuhera ano te korero ki te Whare. He rahi nga patai kia ngata. TE WHATAHORO—Taku patai, ki te pahi- tia te Pire nei e tenei huinga tangata ka pehea te mana Maori.

The Jubilee, Tuesday, July 26, 1898. [3] Te Tiupiri, Huri 26, 1898. TAMAHAU—Kaore e mate te mana Maori. MANGAKAHIA—Ka mate te mana Maori. Me tana whakamarama ano. No te mea e takahi ana i te Tiriti o Waitangi. R. REWETI—Ki te waiho e tatou tenei Pire penei me ia e takoto nei, ka mate, engari ko te Pire nei i homai kia whakatika- tikaia e tatou kaati nei a tatou whakatikatika te tikanga e ora ai e mate te mana. He rahi atu nga tangata, i tu ki te utu i te patai a te Whatahoro. Ka mutu, ka korero ia i tana whakaaro mo tu Pire me tana. ki te whakaae ana ia i te Poari engari kia 4 Maori ko te Komihana a te Karauna tetahi, a kaua e utua taua Poari ki nga moni e puta mai ana i te Parameta engari whakahoki mai ki roto i te Poraka ia Poari ia Poari. 11 Hatarei, 1898, 10 a. m. Ra tuhera ano te Whare i te aroaro o Tamahau Mahupuku. RUWHITI—Taku korero he whakaatu i to ku ahua i to Waikato e noho nei i waenga ia koutou ko ahau ka noho noaiho kaore he korero ko te take e takoto nei taku korero kaore aku whakatikatika, i runga i te mea ki te pera ahau, he tino pana tena naku i tatu pire e takoto mai nei i te Paremete, kaati koa ko taku kupu tenei kaore i ko atu. HEUHEU TUKINO—Ku ahau e whakaae aua ahau ki te Pire i runga i te whakatikatika, me taku mahara ano kaua e waiho hei mate mo taku Kotahitanga. Engari whakaata ahau i uku whakaae i tenei Pire. Korerotia ana e i te taenga onga rangatira Maori i te tau nga rangatira i Poneke ra. Korerotia ana tana Pitihana. A i au e tu nei i tonoa mai au e toku Iwi kia uru ki te tirotiro i tenei Pire ki te i tenei whakaminenga taua i kite ai hei whakatikatika mo tenei Pire, ka whai mana ahau ki te whakatau i ta ratou whaka- aro i konei. Mo te Kirihipi a te kotahitanga kei a mahuta i tonoa ahau e te Tiamana o te Whare o Raro (Tikao) kia tikina, na Taitako i arai ka kore au o e tae. Me te haere ki Ingarangi kua oti te kupu me tono haere e tino mohio ana tatou nga tangata mo taua haere ko Taitoko ko Tikao ko Heko. Engari koia nei to tatou huihuinga e rite ai ra o te haere, me te kohinga hoki onga moni e rite ana mo taua haere. E tirohia ai hoki he riiwhi mo Taitoko mo taua haere. Panuitia ana hoki e ia te Kirihipi whakaae- tanga anga Iwi nei i te Kawanatanga a te I kotahitanga hei whakahaere inga whenua o aua Iwi Maori. Ka korero ia i etahi onga raruraru o te kotahitanga, kei nga whaka- ritenga onga tangata hei kawe atu i nga tikanga a te kotahitanga ki Poneke e noho i ana etahi ki te whakatutuki inga mahi ko etahi ka hoki ki o ratou kainga, ku Taitoko anake te mea e noho tonu ki te mahi a ko au te kai awhina i aia, ko Hoori Ropiha tetahi, etahi mate enei. Korerotia ana e ia nga mea i kite at ia i te mana o te kotahita- nga onga mahi i mahia ki Poneke. Ko te Pitihana a N. Awa, na te kotahitanga i tuku ki te Paramete pahitia mai ana &c., &c. Ka korero ia inga, tikanga o te Pire i tana i mohio ai. Me una korero inga korero a nga tangata kua tu ki to korero e pa ana ki nga take o te hui noi. Me nga korero anga tangata i pa te korero kia Pire nei aua tangata, ko te Rau hiti, ko Hamiona, ko Wi I Pero, ko Paratene Ngata, ko R. Rewiti, ko Taraua Marumaru, ko Te Kereama, ko Aitua (Porokoru) Patapu, ko Te Piwa, ko Te Hurinui, ko Tatana Whataupoko, Wiremu Ratana, ko Mangakahia, me tana whaka- marama inga tangata i tino tautoko i te Pire, a i tika te korero mo te Pire. Ko taku kupu mutunga me whiriwhiri he komiti onga Iwi katoa e noho nei kia kotahi o tern Iwi o tena Iwi, hei whakatau i atatau take i te Pire nei i ta Waikato, me ta te kotahitanga, no te

The jubilee. Tuesday. July 26, 1898. [6] Te Tiupiri, Huri 26, 1898. TE PIRE RAIHANA WAIPIRO. I ROTO I TE PAREMATA. TE MEMA I HAURANGI. Poneke, Hurae 22. Kote mahi i roto i te whare, he whaka- haere i te Pire Raihana Waipiro. Ko te Mirei te kai hapai i taua [lire. A i tae ma ano nga kui hanga pia ki te korero ki te pirimia kia tautoko ia ratou. I te ahi ahi nei, katu ko Rourariki Makeneti mema o Motueka he maha ona tunga, me te rereke o tana whakahua kupu, me te karanga a te Tiamana me noho koe ki raro, heiaha ma to tangata. Kei runga ko Katene mema o Whanganui, na titiro e kure rawa e ahei te ki ake inaianei kaore i tika te hunga turaki i te kai nei i te Waipiro. E tino tika ana e hiahiatia ana mo Nui Tireni tere tonu te tu ake o Makeneti, tata ano te raruraru. Ka tu ake a Te Teira o Karaitiati ka kii tonu atu e hoa kei te haurangi kue e tika ana te mohiotia o tona haurangi. Na e hoa ma e mohio ana tatou e kai kino tera mo nga tangata whakaaro nui i roto i tera Wharo kia puta ai te marama- tanga ki a ia, mo te manaaki a nga rangatira o taua whare. TE KOHURU I MOTU. KIHIPANE, Hurae 22. Tera te tahi Pakeha ko Koti (J. K. Scott; ! i mate ki Motu i te takiwa ki Kihipane. ko te mahara i Kohurutia. HE MITARA. Kua pa tetahi mate Mitara ara ka pupuku katoa te kanohi, nga ringaringa me te tinana. kia tupato nga matua mo a ratou tamariki, kia mahana me waiho tonu i roto i te whare, ka tahu be ahi ka waiho, kaua e tukua ki waho te whare haere ai a kawe ranei ki te waimatao, ki te puta nga pukupuku katua o te tinana, kanui te pai, na ka horoi ki te wai mahana, ka pani ki te hinu

The Jubilee, Tuesday, July 26, 1898. [7] Te Tiupiri, Huri 26, 1898. mehemea ka kore e putaputa katoa, kia pai rawa te tiaki no te mea ko te Piwa kei roto ano e noho ana te rongoa pai hei patu i nga Piwa katoa e pa ana ki te tangata ki te wahine ki nga tamariki, ko tenei rongoa Akanaiti (Homoepathic Aconite Ix) konga turu mo te pahake e 5 turu ki te punui kii te wai mo te tamaiti rawa kotahi turu ki te punui ki i te wai, kotahi ti purutiti i te kainga. TE HAERENGA O PEHIRA TE TEIRA. He nui te mihi o nga tane me nga wahine, tae noa ki a ratou tamariki o te kura o Putiki, ki te haerenga atu o Pehira Te Teira (uri mokopuna a Te Teira Minita o Putiki) hei kai whakaako mo te kura Maori i te Parapara i te takiwa o Whanganui he roa hoki taua tamaiti e mahi ana i nga mahi pai i roto ia matou, me a matou tamariki, ki te kura i nga ratapu, ki te whakatangi i te okena o te Whare kurakia ki te ako i nga tamariki ki nga Waiata Himene, ara ko tona koaeo Waiata, he pera ano me nga kai hapai waiata o nga Whare Kurakia Pakeha. I tu a Waata Hipango ki te whai kupu ki taua tamaiti, kia haere i runga i nga hikoinga wae- wae o tona tapuna o Te Teira. I muri iho ka hoatu te Aroha o nga tamariki o te Kura kotahi te turu whakopi whakahingahinga nei, kotahi te paaki paraihe mahuinga na ka tokorua rawa a matou tamariki ka riro atu, ko Peneti nei te tahi waihotia ake e ia ko Pehira heoi tokorua riro nga tahi, ma te Atua ko rua e Awhina, i runga i nga mahi nunui ki runga ki nga Maori. NO HANATAPERE. Paraire, Hurae 22. No te ahiahi i huihui ai nga Pakeha mahi paamu o reira ki te whakahaere i te tahi Whare mahi Tiiti mo reira ara me hanga ki Poukiore. I runga i te ata whiriwhiri marire a te Kamana o Pamutana i nga korero a te hunga tautoko ki ana ia ki te hanga taua Whare ko te utu mo te Karani Miraka 23/4 hapa, a he Maha hoki nga kau kua oti te whakarite. Tera e puta he painga ki reira mehemea ia he Maori kei era takiwa na he mahi tika tena kia koutou te whangai kau. He maha nga matua o nga tamariki kura i whaina- tia, mo runga i te kore e honohono tunu te tuku ia ratou tamariki ki te kura. HE PANUITANGA NO WAITANGI. He panuitanga ka tukua atu ki nga Mema me nga Rangatira Taane Wahine o te Kotahitanga i nga motu e rua nei, tena koutou; he tono atu tena kia tae atinana mai koutou, ki te Hai ka tu ki Waitangi nei, ka Tuwhera te whare Paremata i te 13, o Oketopa 98, i te rua onga haora o taua ra. Ehoa ma haere mai, he mea tuku atu tenei panui i raro i te mana o Pene Taui Timuaki o te kotahi- tanga, he mea tuku mai na Raniera te Wharerau kia panuitia e TE TIUPIRI. E whakapai ana matau mo tenei panui a ngapuhi, a e tumanako ana matau era nga mema Taane Wahine me nga Rangatira e whakarite i tenei tono, a ngapuhi. Etita. TOKAANUI, TAUPO. Hurae 16, 1898. Ki te Etita o TE TIUPIRI. Me nga honore mema o te komiti. E tama tena koutou te nohomaina inga marae nunui o tatau tupuna. Tenei utaina atu nga kupu a to koutou whanaunga koia ienei: — Ehoa ma tenei kua tae mai to tatou kuia atawhai ki te whaka kitekite ki e nei marae nunui o ana mo kopuna heoi ano Tekaranga mona a tenei iwi a N'Tuwharetoa, haere mai! haere nui! e Kui me TE TIUPIRI o o tou Kingi tanga kua waihonei ko tou taonga honore kai manaki mate iwi. Maori o Nui Tireni; mau ano e kawe haere kinga iwi maha o Tou kingitanga. Na e oku whanaunga tenei ra kanui te whakamoe miti o te ngakau ki te kaha o to tatou TIUPIRI ki te hari inga kupu maha. Na e hoa ma tenei kua kite matou inga mahi a to tatou Ko tahitanga i tu mai nei ki Papawai Wairarapa; a henui a no te whaka moemiti mo te kaha onga iwi noi ki te ata hurihuri marire i te Pire a to tatou Kawanatanga ki a tika ai ano te whaka tikatika; heoi te pouri o toku nga kau "ko te pakaru o te tai Rawhiti, " me te Tai Hauauru; " o tira heiaha ma te pakaru ki te whare ko tahi e penei ana toku whakaaro e nga iwi nei mehemea e kotahi te whakaaro anga iwi nei penei kaata whakaaro ano to tatou Pirimia, ki te ata whaka ngawari me tu waaka tikatika. Na ko tenei e nga rangatira kia kaha kia ngawari te whakahaere kia marama ai te whaka rongo atu a nga hi e noho atu nei inga marae o koutou tupuna, kia tau ai te hari me te nga- kau tatu ki te whaki moemiti atu kia koutou Kaati enei kupu tena koutou. Te nei tetahi whaka moemiti a toku ngakau ko te pai o to tatu TIUPIRI me te Pukekihikurangi; mo

 The Jubilee, Tuesday, July 26, 1898. [8]               Te Tiupiri, Huri 26, 1898.

  to raua kaha ki te whakarongo haere ki o

 raua marae mo nga rongo pakanga anga iwi

• nunui e patu mai nei ia ratou. Kauri te

 manaki o N'Tuwharetoa ki o tatou taonga.

 Heoi ano aku kupu. Na to koutou hoa pono

 pono rawa,

                M. Te Waaka Tamaira.

  HUIHUINGA ONGA  MEMA O TIUPIRI.



                                20 Hurae, 98.

   Ka huihui nga mema o te Kamupene o TE

 TIUPIRI ki te Tari o te TIUPIRI, nga mema i tae a

 tinana mai ki te Tari.

     Hori Pukehika kai tiakimoni.

      Porokoru Patapu.

      Paroto. Whakaheirangi.

      Ropata Rangitahua.

     Pera te Keunga.

     Arama  Tinirau.

     Wiremu Waata Hipango.

     Wiremu  Makitonore.

     Whatarangi Teka.

     Ru Reweti.

     Topia Turoa.

     H. T. Whatahoro, Tiamana o te Komiti.

    Take tuatahi i takoto ki te aroaro o te Komiti.

 Ko te whakatuwhera i nga Hea o te Kamupene ki

  etahi atu Mema, kia uru mai ki roto i te Kamupene

  o te TIUPIRI Nupepa Maori o Aotearoa.

    Nga take he nui no te hiahia onga tangata o waho

 kia uru mai ki nga turanga Mema o te Kamupene

  he mea tika kia whakatuwheratia tenei Kamupene,

  ki nga tangata e hiahia ana ki te tango Hea mana,

  aha koa taane Wahine ranei, ko te utu mo te Hea

  kotahi o tenei Kamupene e Ł. 5 mutu. Na i konei ka

  whakamaramatia atu ki te tangata e hiahia ana ki te

  tango Hea mana, mana e tuku mai kia Ł2 10s te

  moni hei taunaha, katukua atu te Rihiti mo to moni

  me te pukapuka hei hainatanga ma te tangata mo

  tona urunga ki roto. E toru marama i muri o to

  utunga i te Ł2 I0s. Ka utu mai i te Ł1 5s e toru

  marama i muri atu ka utu Ł1 5s. Ka kapi to rima

  pauna mo to Hea. Kaore he  karanga kia koe i

  muri atu o tena. Na kei te tangata te whakaaro ki

  te utu katoa i tona Hea i tono ai o tenei Kamupene

  pai noatu, ara te Ł5, ki te pera te whakaaro o te

  tangata o te Wahine ranei, kaore he karanga mo nga

  Hea  i utua katoatia mai ra te Ł5. Na kei te tangata

  hoki te whakaaro ki te tango hea mana kia kotahi

  maha atu ranei aha koa 10 Hea pai noatu ina tango

  tetahi tangata kia pera mana.

    Na e nga Taane e nga Wahine o Aotearoa o te

  Waipounamu  tenei ka tuwhera te Kamupene o

  TE TIUPIRI me ona Hea 100 kia koutou ki nga mea

  e hiahia ana kite tango Hea o tenei Kamupene.

Na ko nga Hea kua riro i naia nei e 24 nga Hea e

toe ana hei tango 76 kia tere te tuku mai ia koutou

moni Ł2 10 hei taunaha hea ma koutou i te pohi i

te taenga atu o tenei panui kia koutou kia takatu

mai te ngakau o nga tangata tango Hea. Na ko

tetahi whakaatu kia koutou ki nga tango Hea. ka

puta noa atu te pepa o TE TIUPIRI kia koutou kaore

koutou e utu i te pepa ina tango Hea koe koutou

ranei. Heoi te whakaatu kia koutou na te Tiamana

o te komiti o TE TIUPIRI.

  Na he whakaatu hoki tena kia koutou kua tono

a  Ru Reweti ki te Tiamana  me te komiti kia.

whakaae te komiti kia tukua tona turanga Hekeretari,

Etita tuarua o te Pepa TIUPIRI me   tona tunga

Kaitiaki moni kia Wiremu  Waata  Hipango, hei

Etita tuarua me te Hekeretari hei hoa mo  Hori

Pukohika hei tiaki moni raua ko Pukehika, ma ta

raua tiaki anake e puta ai te moni ki waho i runga i

nga  ruri kua oti te whakarite e te Komiti o Te

TIUPIRI pepa.

PANUITANGA INGA INGOA O NGA MEMA.

           TONO TIUPIRI.



  Ko  tetahi tenei onga take i pahitia e te Komiti i

te 20 onga ra kia tukua ki te panui he whakamahara

ki nga tangata i tono pepa o te TIUPIRI ma ratau, kia

whakaaro  ratau ki te tuku mai i nga moni i whaka-

ritea hei utu pepa, ara 7/6 mo te ono marama 12/6

 mo te tau kotahi. Na ko etahi onga tangata i tango

 pepa kua pahure i te ono marama ko etahi e rima

 marama ko etahi e wha marama, na konei ka mea

 atu to koutou Komiti me tuku mai e koutou nga

 hereni ruarua nei mo tau pepa e ia tangata e ia

 Wahine, hei tautoko ake i ta tatau taonga kia ora

 ai te haere atu i nga takutai nei te Piki atu inga

 maunga  nei ki te torotoro haere ia koutou, tena

 kia oho te ngakau takatu te whakaaro ki te tuwata-

 wata i te Pa i te mea kei tawhiti te hoari ri e haereere

 ana e kimi ana i ana e pahua ai, mo te whakaeke

 rawa ake i to tatau pa kua oti te tuwatawata. Na

 kia tatanga mai te taha kia koutou, ko te taha kia

 matau  kua  rite, ara kua tae atu kia koutou  te

 TIUPIRI heoi tenei. Na he meatu hoki kia koutou

 ki nga iwi ki nga Hapu ki nga taane ki nga wahine

 rangatira kia kaha mai koutou ki te tango pepa ma

 koutou, Hea hoki ma  koutou o tenei taonga a

 tatau. Heoi hei kona ra.

               Tiamana o te

                          Komiti o Te TIUPIRI.

     MO TE HOKO.



     E RUA   NGA  PARAU.

 Ko nga Maori  e "hiahia ana ki te

 hoko parau, me haere mai ki ahau

 kia Tamihama, Parakumete.

THE JUBILEE Whanganui, Huri 26, 1898. TE TIUPIRI E, KARINANA. KAI HANGA ROHI, KEKE, &c., &c. E mohio ana nga Maori ki toku Haapu kei rawahi mai o nga puni Maori. J. H. TENETINI, KAI KATIKATI MAHUNGA. E hoko ana ahau i nga paipa mo te utu iti rawa, he pena ano hoki mo nga tupeka Tikareti, tae noa atu ki era atu mea HOHEPA PAORA. KAMUPENE WHAKAMINE TAONGA KAKAHU WAHINE TAANE. Paraikete, Horo, nga Kakahu Katoa o te tinana o te Tangata. Awanui Tiriti o, Whanganui. JOSEPH PAUL & CO. DRAPERS. AND. CLOTHIERS. Wanganui. Blankets, Shawls and Clothing. TEWI MAKIWHARANGI. TANGATA Whakamine taonga Rino, me era atu taonga maro, katoa e puritiana ki konei, mo te Hoko. Waea taiepa, Rino uhi whare, Tepara, Neera, Parau, Hapara, me nga mea ngaki whenua katoa, omu, toki, Perohuka, keena kohua kai, Paneke, Pureti me era atu mea pera katoa tona tini noatu onga taenga pera, e hokona ana i konei mo te utu iti reawa. Ritiwe Tiriti, Whanganui. DAVID McFARLANE, WHOLESALE & RETAIL IRONMONGER, Ridgway Street, Wanganui, Hold large stocks of—Fencing Wire, Corru- gated Iron, Staples, Nails, Ploughs, Spades and other garden tools; Camp Ovens, Axes, Slashers, Enamelled and Tin Billies, Pannicans, Plates, and General Ironmongery. All goods sold at lowest market rates. KEI a matau nga tino pia patara nei Puata pia he mea patara. Ko tenei whara be whare tawhito note tai hau auru o tenei motu, ko nga pia i roto I te Patara i riro i enei te Paraihe tuatahi o te whare whakakitekite nui o Amarika i te ao katoa. RITIWE TIRITI WHARE MAHI PIA, WHANGANUI. P. W. IUA, ME ONA HOA KAI WHAKAEMI TAONGA. HE Hutu mo nga tane, me nga tamariki. He nui te paraikete o ia ahua. Nga hooro papa Nga piwhi, me nga hiraka, nga Kakahu mo nga wahi wahine, me nga Kotiro o ia ahua nga potae o ia ahua Haere mai, he iti noa iho te utu. Pataia, He- tino pono tenei korero ? TE TINO TARI OTE MOTU TUARAKI. E EKE ki runga i te whenua e eke ki runga i te whenua e tama ma. Nga whenua whare, me era atu mea e hokona mai ana, Ehokona atu ana kite tangata. Ko nga tono katoa, ka whakaotia paitia e au P. RANANA, Timuaki Whakahaere, Awaniu Tiriti, Whanganui. GET ON THE SOIL YONG MAX, GET ON THE SOIL. Great Northern Road Agency. Properties Bought and Sold. Commissions of all kinds executed. P. LUNDON, Manager. AROPETA KITINI, — REWETI. — Noku te whare Rongoa tuatahi e piki mai ai ki te Awenu. He maha aku rongoa e kaha ana mo nga mate me nga mamae epa ana kite Iwi Maori. He rongoa Homopatiki ano kei au. IF YOU WANT PURE MALT LIQUOR ASK FOR GIBBS & CO'S PRIZE ALE AND STOUT. ' The oldest Brewing Establishment on the West Coast of this Island. First Prize for Bottled Ales at Centennial Exhibi- tion against the World. GIBBS & CO., RIDGWAY BREWERY, WANGANUI.